یونسی: نمی‌توانیم بخشی از جامعه را غیرخودی دانسته و به حاشیه برانیم

دستیار ویژه رییس جمهوری در امور اقوام و اقلیت‌های دینی و مذهبی نگاه دولت به همه اقلیت‌های قومی، مذهبی و دینی را نگاه فرصتی دانست و گفت: عده‌ای تصور می‌کنند ما برای دلخوشی چنین سخنانی را مطرح می‌کنیم و این موضوعی فانتزی است در حالی که اینگونه نیست و آن‌ها همچون پازلی زیبا و رنگارنگ هستند.

یونسی معاون حقوقی حسن روحانی در مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام از نخستین روزی که حجت الاسلام والمسلمین حسن روحانی آمادگی خود را برای حضور در انتخابات اعلام کرد، در کنار او بود.

زمانی که حسن روحانی رییس جمهوری شد، نام یونسی برای پست‌های مختلف در دولت یازدهم مطرح شد. در ابتدا علی یونسی به عنوان یکی از گزینه‌های اصلی وزارت اطلاعات به شمار می‌رفت. سرانجام علی یونسی در مهر سال ۱۳۹۲ طی حکمی، دستیار ویژه رییس جمهوری در امور اقوام و اقلیت‌های دینی و مذهبی شد.

متولد سال ۱۳۳۰ در نهاوند و چهارمین وزیر اطلاعات جمهوری اسلامی ایران پس از دری نجف آبادی بوده است. ریاست سازمان قضایی نیروهای مسلح، وزیر اطلاعات دولت اصلاحات، معاون حقوقی مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام و مشاور امنیتی رییس قوه قضائیه از جمله مسوولیت‌های علی یونسی است.

او که در سوابق کاری خود بیشتر در مباحث امنیتی، سیاسی و حقوقی و فقهی فعال بوده است، حال عزمش را جزم کرده تا موضوع اقوام و اقلیت‌های دینی و مذهبی را بر اساس سیاست‌های دولت تدبیر و امید پیگیری کند تا آنان نیز سهم بیشتری در اداره کشور داشته باشند.

حجت الاسلام والمسلمین علی یونسی در گفت‌و‌گوی تفصیلی با خبرنگار سیاسی ایرنا اعلام کرده که وجود اقلیت‌ها برای کشور فرصت است و اگر نبودند ما این فرصت‌ها را نداشتیم که این نکته‌ای حایز اهمیت است.

وی اساسا ملت ایران یعنی همه این اقوام و اقلیت‌ها را به یک پازل رنگارنگ و زیبا تشبیه کرد که بدون یکی از آن‌ها ملت ایران ناقص و نازیبا می‌شود.

دستیار ویژه رییس جمهوری در امور اقوام و اقلیت‌های دینی و مذهبی اظهار داشت: برای توسعه همه جانبه اقتصادی، سیاسی و فرهنگی عزم ملی و مشارکت همگانی نیاز است، هیچ کس را نباید از این موضوع محروم کرد. همه اقشار، اقلیت‌ها، احزاب باید وارد عرصه شده و شرکت کنند.

یونسی تاکید کرد: نمی‌توانیم بخشی از جامعه را به دلیل اینکه از آن‌ها خوشمان نمی‌آید یا از نظر سیاسی نمی‌پسندیم، به حاشیه برانیم، این بر خلاف شعارهای اصلی انقلاب است، همه باید مشارکت داشته باشند. چطور باید در انتخابات مشارکت کنند بنابراین در جای دیگر نمی‌توانیم آن‌ها را غیرخودی بدانیم، هیچکس از ملت ایران غیرخودی نیست، همه ملت ایران خودی و شهروند اصلی هستند.

گفت‌و‌گوی ایرنا با دستیار ویژه رییس جمهوری در امور اقوام و اقلیت‌ها را در زیر می‌خوانید:

**یونسی: در ابتدا مقدمه‌ای را بیان می‌کنم، سپس سوالات خود را مطرح کنید؛ و آن اینکه دولت در حال مذاکره با جهان و چالش و مذاکره در دفاع از حقوق ملت است، ما در وضعیتی به سر می‌بریم که تحریم‌های ضدبشری بر ما تحمیل شده است و دولت باید با حمایت و پشتیبانی مردم بتواند این تحریم‌ها را بشکند و هر چه مردم بیشتر از دولت و تیم مذاکره کننده هسته‌ای دفاع کنند، دولت با پشتگرمی، قوت و اقتدار بیشتر می‌تواند در مذاکرات بین المللی چانه زنی و از حقوق مردم دفاع کند و تحریم‌ها را که شکسته شده از بین ببرد. دولت با حمایت ملت می‌تواند این راهی را که شروع کرده به نتیجه برساند تا مردم در آینده بتوانند به دور از فشارهای بین المللی زندگی کنند.
مردم امروز مشکلات بسیاری همچون بیکاری و تورم دارند، بخشی از این مشکلات اقتصادی ناشی از فشار‌ها و تحریم‌های ناجوانمردانه است که دولت باید با حمایت مردم آن را بشکند.

***نگاه دولت به اقلیت‌ها شهروند درجه یک و فرصت است
** نگاه برخی به اقلیت‌ها، نگاهی امنیتی است، نگاه دولت تدبیر و امید که دستیار ویژه‌ای نیز برای موضوع اقوام و اقلیت‌ها منصوب کرده چگونه است؟
++یونسی: اقلیت‌ها در ایران، انقلاب و دولت را از آن خود می‌دانند، نگاه دولت به اقلیت‌ها نگاه شهروند درجه یک است و نگاه امنیتی ندارند و دولت با نگاه امنیتی به اقلیت‌ها و اقوام شدیدا مخالف است.
نگاه امنیتی به هر قشر، قوم و گروه در جامعه تولید ناامنی و واگرایی می‌کند. واگرایی معلول تبعیض و نگاه امنیتی است. واگرایی یعنی بخشی از کشور برای حل مشکلات خود به جای نگاه به دولت و مرکز به دست بیگانگان و کشورهای دیگر نگاه کند، این نگاه بسیار خطرناک است، به هیچ وجه نباید روش‌ها و راهکارهایی را دنبال کنیم که این نتیجه را داشته باشد.
نگاه دولت به همه اقلیت‌ها، چه اقلیت‌های مذهبی، قومی و دینی، نگاه فرصتی است. عده‌ای تصور می‌کنند ما برای دلخوشی چنین سخنانی را مطرح می‌کنیم و موضوعی فانتزی است، اینگونه نیست بلکه ما معتقدیم وجود اقلیت‌ها برای کشور فرصت است و اگر نبودند ما این فرصت‌ها را نداشتیم که این نکته‌ای حایز اهمیت است. ما این تفاوت‌ها را برای کشور مبارک می‌دانیم و اگر از این فرصت‌ها استفاده کنیم می‌توانیم برای همه ملت ایران منافع بیشتری کسب کنیم. یکی از این موارد امنیت است، امنیت برای کشور ما حیاتی‌ترین نیاز است یعنی قبل از عدالت، توسعه، رفاه، قانون حتی مذهب و دین.
اگر امنیت نباشد حتی یک نمازگزار نمی‌تواند در مسجد نماز بخواند، یک مسجد هم برقرار نخواهد بود، اگر امنیت نباشد هیچ کاری نمی‌توان انجام داد، امنیت حیاتی‌ترین نیاز بشر است. امنیت از دو طریق قابل تامین است، بخشی در داخل و بخشی دیگر در خارج از کشور. بخشی از امنیت کالای وارداتی خارجی است یعنی با کمک کشورهای همسایه منطقه و بین المللی باید امنیت را تامین کنیم، برای اینکه به این هدف برسیم در اینجا این تفاوت‌ها (اقوام و اقلیت‌ها) به کمک ما می‌آیند.
بازخورد نقشی که این اقلیت‌ها در تامین امنیت منطقه دارند، به ما می‌رسد، به عنوان مثال امنیت ایران- ترکیه، ایران- عراق، ایران – افغانستان، ایران – پاکستان و ایران – سوریه.

**امنیت کلیتی است که به همه اقلیت‌ها گره خورده است
امنیت کلیتی است که به همه اقلیت‌ها گره خورده است. اگر سایر کشور‌ها اقلیت دارند ما نیز اقلیت داریم. به عنوان مثال شیعه در کشور ما اکثریت است اما در ترکیه، پاکستان و عربستان اقلیت را شامل می‌شود، اقوام نیز اینگونه است، به عنوان مثال اعراب در ایران اقلیت هستند اما در کشوری دیگر اکثریت. هنگامی که به این تفاوت‌ها نگاه می‌کنیم، می‌بینیم که کاملا در منطقه یک تعادل و توازن وجود دارد. برای اینکه کل منطقه در امنیت باشد باید همه کشور‌ها با هم همکاری کنیم چرا که امنیت سوریه، ترکیه، ایران و سایرین به هم گروه خورده است و این زمانی محقق می‌شود که همه اقلیت‌های قومی و مذهبی را یک واحد بنگریم، بنابراین امنیت همه باید تامین شود نه یک بخش.
ما نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم امنیت شیعیان پاکستان تامین شود اما امنیت اهل سنت در اینجا تامین نباشد ما باید امنیت شرق کشور خودمان را با امنیت پاکستان مرتبط بدانیم. چه بخواهیم و نخواهیم مرتبط است، یعنی امنیت بخش‌هایی از ایران با امنیت افغانستان گره خورده است، این واقعیتی انکارناپذیر است.
به مساله جنگ اشاره می‌کنم، زمانی که آمریکا قصد به راه انداختن جنگ در افغانستان و عراق را داشت، جمهوری اسلامی ایران همچون هر کشوری درمنطقه به شدت حساس بود می‌دانست هر اتفاقی در این کشور‌ها بیفتد، امنیت ما به خطر خواهد افتاد چرا که بخشی از امنیت ما در ایران و بخشی از آن خارج از کشور است و حتی منافع ما نیز اینگونه است.
به مثالی دیگر اشاره می‌کنم بیش از دو میلیون افغانی در ایران زندگی می‌کنند. بخش زیادی از افغانی‌ها فارس و تعداد بسیاری نیز شیعه هستند و به دلیل این همبستگی فرهنگی و مذهبی، نمی‌توان دو کشور را از هم جدا کرد، نمی‌توانیم برای کشورمان امنیت بخواهیم اما برای افغانستان نه. همانند این مساله در عراق هم وجود دارد، منافع ما به دلایل مختلف در هم آمیخته است، عتبات و مقدسات ما در عراق واقع است، اکثریت مردم این کشور شیعه هستند، کرد‌ها جمعیت ایرانی هستند و ما دو سرزمین در هم تنیده هستیم، همچنین منطقه نفتی مشترک داریم. علاوه بر آن از لحاظ تاریخی نیز به هم گره خورده‌ایم، نمی‌توانیم بگوییم امنیت عراق به ما ربطی ندارد. خارج از اراده ما است، باید تلاش کنیم امنیت در عراق برقرار شود تا امنیت خودمان نیز برقرار باشد.

**امنیت کشورهای منطقه به هم گره خورده است
لذا جمهوری اسلامی ایران برای سرنوشت عراق به طور کامل وارد عمل شد، علت هجوم صدام نیزهمین بود، می‌گفت بین دو ملت ایران و عراق همبستگی بسیاری وجود دارد و می‌خواست با جنگ این همبستگی را از بین ببرد. در حقیقت ایران و عراق همچون یک ملت هستند، این همبستگی بین همه کشورهای منطقه وجود دارد که یا ریشه مذهبی، دینی، فرهنگی و یا تاریخی دارد. این همبستگی همچون پلی است که ملت‌ها را به هم متصل کرده است و امنیت آن نیز قابل تبعیض و تجزیه نیست.
امنیت باید برای همه باشد، اگر بخواهیم فقط امنیت خود را حفظ کنیم باید دورتا دور ایران را دیوار آهنینی بزرگ‌تر از دیوار چین بکشیم تا بتوانیم امنیت خود را حفظ کنیم که اگر در گذشته امکانپذیر بود، امروز دیگر عملی نیست. همانطورکه ما به شیعیان عربستان نیازداریم آن‌ها نیز به سنی‌های کشورما نیاز دارند.
مواد مخدر یکی از ناامنی‌های اجتماعی جدی را برای جامعه ما همچون سایر نقاط دنیا ایجاد کرده است، به دلیل ورود مواد مخدر از افغانستان ناامنی عظیم اجتماعی در کشور ما همچون بیکاری، اعتیاد، فروپاشی خانواده، طلاق و دزدی پدید آمده که دولت افغانستان نیز قادر به مقابله با آن نیست.
این به معنای آن است که امنیت اجتماعی ما در افغانستان نقض می‌شود. پس ما و البته همه دنیا باید به کمک افغانستان بیاییم تا مشکل مواد مخدر درافغانستان حل شود که البته جوامع بین المللی تاکنون موفق به آن نشده‌اند.

**اقوام و اقلیت‌ها سفیران صلح هستند
پس، امنیت یک ضرورت منطقه‌ای و جهانی است که همه به ویژه کشورهای همسایه باید برای تامین آن مشارکت داشته باشند، سیاست جمهوری اسلامی ایران این است که با کمک کشورهای منطقه امنیت را تامین کند که در این زمینه اقوام و اقلیت‌ها نقش اصلی را دارند زیرا سفیران صلح در دو کشور هستند.
به عنوان مثال در کشور ما هزاران نفر گرجی وجود دارد، آن‌ها قومی هستند که به زبان گرجی صحبت و در اصفهان زندگی می‌کنند، ما می‌توانیم از آن‌ها در قفقاز استفاده کنیم، همچنین از هموطنان ارامنه خودمان که شهروندانی بسیار منضبط و سالم هستند برای لابی بین المللی و ارتباط دو کشور ایران و گرجستان استفاده کنیم. پس همه این‌ها فرصت است و خداوند این فرصت‌ها را به رایگان در اختیار ما قرار داده است. شاه عباس صفوی اقلیت‌ها را به کشور دعوت می‌کرد و به آن‌ها امکانات می‌داد تا با اختلاط جمعیت ارتباط بهتری با دنیا و اروپا داشته باشند. در بخشی که باید ارتباط بین ادیان داشته باشیم اقلیت‌های دینی و در بخشی که ارتباط بین مذاهب نیاز است، اقلیت‌های سنی و در بخشی که باید ارتباط بین اقوام داشته باشیم اقلیت‌های قومی کمک کننده هستند، به این معنا که اقوام و اقلیت‌ها می‌توانند در توسعه، امنیت کشور و همچنین امنیت منطقه نقش داشته باشند.
دولت‌ها باید استعداد و قابلیت استفاده از این ظرفیت‌ها را داشته باشند، این ظرفیت‌ها بسیار مبارک در کشور‌ها است و دولت‌ها باید بتوانند از این ظرفیت بی‌نظیر استفاده کنند تا سریع‌تر به اهدافشان برسند.

***ایرنا: همانگونه که فرمودید اقوام و اقلیت‌ها فرصت هستند، که اغلب نیز در شهرهای مرزی زندگی می‌کنند، آن‌ها با مشکلات اقتصادی و بیکاری مواجهند، بیشترین رای را نیز به دکتر روحانی داده‌اند، بنابراین دولت در برابر آن‌ها علاوه بر وظیفه همیشگی مسوولیتی دوچندان دارد؟ آن‌ها می‌توانند بهترین مرزبان باشند؟ چه تدابیری برای رفاه و بهبود معیشت و زندگی آن‌ها اندیشیده شده است؟
**امنیت کردستان از امنیت تهران و کرج بهتر است
++یونسی: اقلیت‌ها امنیت کشور ما را تامین و حفظ می‌کنند و بر همین اساس دولت و مردم به مرزنشینان ما بدهکار هستند، اما در خصوص انتظارات و توقعات آن‌ها در زمینه بیکاری و توسعه نیافتگی؛ دولت باید در رفع محرومیت به آن‌ها اولویت دهد، برای انجام این کار باید احساس ناامنی که اکنون احساسی کاذب است از بین رود. اکنون در کردستان و سیستان و بلوچستان امنیت کامل برقرار است، امنیت کردستان از امنیت تهران و کرج بهتر است، اما برای سرمایه گذاری اینگونه نیست، امنیت سیستان و بلوچستان با امنیت تهران تفاوتی ندارد، اگر سالی یکبار در سیستان و بلوچستان اتفاقی می‌افتد در تهران هر شب و هر روز اتفاق می‌افتد، اما احساس یک سرمایه گذار در سیستان اینگونه نیست که نیاز است همه از جمله صدا و سیما، تبلیغات، دولت و همگی پای کار بیایند تا این احساس کاذب را از بین برود. آنگاه نیاز نیست دولت برای سرمایه گذاری در مناطق محروم همچون سیستان و بلوچستان وارد عمل شود و فقط باید زمینه را فراهم کند، خود مردم سرمایه گذار محلی که اکنون درتهران پروژه‌های مهم را در دست گرفته است، در این مناطق سرمایه گذاری خواهد کرد.

**در کشورهای حوزه خلیج فارس بلوچ‌ها و کردهای بسیاری سرمایه گذاری و کار می‌کنند
***ایرنا: دولت چه؟ منظورم این است که آیا دولت قصد دارد پروژه‌های عمرانی و طرح‌های اشتغال زا و آبادانی را در این مناطق توسعه دهد؟
یونسی: دولت نیز این کار را انجام می‌دهد، سخن من این است که خود مردم برای برداشتن بار سنگین آمادگی دارند، مردم ایران پولدار هستند و بسیاری در داخل در جستجوی فرصتند و برخی نیز درخارج از ایران سرمایه گذاری می‌کنند، در کشورهای حوزه خلیج فارس بسیاری از بلوچ‌ها و کرد‌ها در حال سرمایه گذاری و کار هستند، چرا در داخل کشور سرمایه گذاری نکنند؟، و اینجاست که دولت باید از آن‌ها دعوت و حمایت کرده و امنیت آن‌ها را تامین کند و احساس ناامنی را از بین ببرد.
اگر دولت کمک کند خود مردم سیستان و بلوچستان پای کار می‌آیند، رفع محرومیت و حل مشکل بیکاری می‌تواند به کمک و دست خود مردم انجام شود، این درست است که دولت مسوول اصلی است اما نباید با تصدی‌گری انجام شود، دولت باید کمک کرده و زمینه را فراهم کند.

**این واقعیت است که سرمایه گذاران ما احساس ناامنی می‌کنند/بگیر بگیر‌ها، پرونده‌ها سبب احساس ناامنی برای سرمایه گذار می‌شود
امروز ایرانیان پولدار بسیاری در داخل و خارج هستند، موضوعی که متاسفانه فضای اقتصادی کشورما از آن رنج می‌برد فقدان امنیت اقتصادی است. امروز سرمایه گذاران ما احساس امنیت نمی‌کنند و این واقعیت است. این همه بگیربگیر‌ها، پرونده‌ها و ماجراهایی که اتفاق می‌افتد باعث احساس ناامنی برای سرمایه گذار می‌شود که سَم مهلکی برای سرمایه گذاری طولانی مدت است، به همین دلیل ترجیح می‌دهند به جای اینکه یک کارخانه احداث کنند، پول آن را به بانک بسپارند. احساس ناامنی بزرگ‌ترین عامل توسعه نیافتگی اقتصادی کشور در حال حاضر است.
حرکت دولت در این راستا است که احساس امنیت بازگردد و قوه قضاییه نیز در این زمینه تلاش می‌کند، مردم نباید از اینکه پولدار شوند احساس خطر کنند، سرمایه دار بودن نباید عیب و ضدارزش تلقی شود و کارآفرینی باید مقدس باشد، تولید شغل باید تقدیس شود کسی که کارآفرینی و برای مردم تولید شغل می‌کند، باید در کشور به عنوان قهرمان نام برده شود، در حالی که اکنون چنین چیزی نیست.

** دولتمردان ما بدون واهمه با کارآفرینان رفت و آمد کنند
باید به جایی برسیم که دولتمردان ما بدون ترس و واهمه با کارآفرینان رفت و آمد کنند و کارگزاران جمهوری اسلامی هنگام سفر به خارج تعداد بسیاری از سرمایه گذاران و تجار را نیز همراه خود ببرند، باید اینگونه باشد. از همسایه خود ترکیه بیاموزیم که وقتی به ایران می‌آیند بیشترین همراهانشان تجار و صنعتگران هستند، این درست است و باید احترام بگذاریم و بدانیم که ضرورت اصلی امروز کشور ما توسعه اقتصادی، صنعتی و علمی است و در وهله نخست همه این‌ها با امنیت امکانپذیر است.
صاحب سرمایه و کارآفرین باید محترم باشد، احساس خطر نکند و هر روز برای هر بهانه‌ای هر روز برخورد و احضار نشوند، همیشه نگران نباشند و از ترس، سرمایه‌های خود را مخفی یا آن را به خارج منتقل نکنند. بلکه باید این احساس را داشته باشند که جای امن ایران است و پول‌های خود را از خارج به ایران بیاورند.
ایرانیان خارج از کشور صد‌ها میلیارد دلار ثروت دارند چرا در امر توسعه کشور مشارکت داده نشوند؟ ما باید زمینه‌ها را فراهم کنیم، توسعه، ادامه راه انقلاب ۵۷ است، مردم انقلاب کردند که مستقل باشند، دولت و مردم فقیر که نمی‌تواند مستقل باشد، ما مجبوریم نفت بفروشیم، گندم بخریم و قطعات خودرو را وارد کنیم، این استقلال ما را مخدوش می‌کند، باید رشته‌های وابستگی به خارج را قطع کنیم و این امر با سرمایه گذاری نیروی انسانی، اقتصادی، فرهنگی و بسیاری موارد دیگر امکانپذیر است. هدف اقتصاد مقاومتی باید خودکفایی همه جانبه کشور و قطع وابستگی‌های اقتصادی به خارج باشد.

**نمی توانیم بخشی از جامعه را غیرخودی دانسته و به حاشیه برانیم
البته دربخش نیروی انسانی در شرایط خوبی قرار داریم، مدیران شایسته، کار‌شناس، مهندس، پزشک، دکتر، کارگر ماهر و تجربه کاری فراوان داریم. ایران امروز در بسیاری فناوری‌ها جز کشورهای خوب دنیا است، ما انقلاب بزرگی در ایران انجام دادیم، در بسیاری موارد در منطقه علاوه بر فناوری هسته‌ای، پیشتاز هستیم.
برای توسعه همه جانبه اقتصادی، سیاسی و فرهنگی عزم ملی و مشارکت همگانی نیاز است، هیچ کس را نباید از این موضوع محروم کرد. همه اقشار، اقلیت‌ها، احزاب باید وارد عرصه شده و شرکت کنند، نمی‌توانیم بخشی از جامعه را به دلیل اینکه از آن‌ها خوشمان نمی‌آید یا از نظر سیاسی نمی‌پسندیم به حاشیه برانیم، این بر خلاف شعارهای اصلی انقلاب است، همه باید مشارکت داشته باشند. چطور باید در انتخابات مشارکت کنند بنابراین در جای دیگر نمی‌توانیم آن‌ها را غیرخودی بدانیم، هیچکس از ملت ایران غیرخودی نیست، همه ملت ایران خودی و شهروند اصلی هستند، در توسعه، جنگ، انقلاب و انتخابات همه باید مشارکت داشته باشند نمی‌توانیم بخشی از جامعه را غیرخودی دانسته و به حاشیه برانیم.

**خرده فرهنگ‌های افراطی صدایشان از همه بلند‌تر است
البته گروه‌های تندور و خرده فرهنگ‌های افراطی در کشور ما وجود دارند و با وجود اینکه برخی از آن‌ها که در انقلاب و جنگ هم نبودند، خودشان را ملاک انقلاب می‌دانند و صدایشان از همه بلند‌تر است.

**ایرنا: منظورتان از خرده فرهنگ چه کسانی است؟
++یونسی: آن‌ها فرهنگ غالب نیستند، گروه‌های تندرو؛ خرده فرهنگ و گروه محدود است و فرهنگ غالب ملت ایران نیست، بلکه فرهنگ غالب، مسلط و اکثریت ایران فرهنگ انسجام، فرهیخته، همزیستی، تحمل، تقبل و پذیرش است.
در انقلاب همه در کنار هم شعار می‌دادند و مرگ بر شاه می‌گفتند و در جنگ نیز همه با هم شرکت می‌کردند، هیچ کسی نمی‌توانست به یک مسیحی بگوید که در جنگ شرکت نکن. مسیحی، کلیمی سنی، بلوچ و کرد همه در جبهه حضور داشتند، در انتخابات نیز اینگونه است و درتقسیم فرصت‌ها نیز باید اینگونه باشد، این موارد است که می‌تواند ملت را آماده خروج از توسعه نیافتگی و قله‌های توسعه همه جانبه کند که اهداف مهم انقلاب است.

** برخی می‌خواهند خود تفسیر و معنی انقلاب باشند و غیر از خود کسی را قبول ندارند
**ایرنا: با توجه به اینکه از اقلیت‌ها به عنوان فرصتی بزرگ برای پیشرفت کشور نام بردید، اما برخی در کشور به اقلیت‌ها دید امنیتی دارند و آن‌ها را تهدید تلقی می‌کنند، فکر می‌کنید چرا چنین دیدگاهی شکل گرفته است و ریشه این دیدگاه از کجاست؟
++یونسی: نمی‌خواهم تحلیل بدبینانه داشته باشم. در مجموع با تحلیل بدبینانه میانه‌ای ندارم و خودم را جزو آدم‌های خوش بین می‌شناسم. بخشی از این دیدگاه ناشی از تفسیرهای غلط از دین و بدفهمی دینی است و بخشی دیگر نیز مربوط به آموزه‌های دشمنان است، دشمنان می‌خواهند ملت ایران تکه پاره بوده و با هم اختلاف داشته باشند و انقلاب ایران محدود به یک قشر خاص باشد.
انقلاب در ذات خود به همه تعلق دارد و ده سال حضرت امام (ره) به وحدت تاکید مکرر داشتند و رهبر معظم انقلاب نیز همین مشی را ادامه داده‌اند، با این حال عده‌ای این وضعیت را بر نمی‌تابند، می‌خواهند خود تفسیر و معنی انقلاب باشند و غیر از خود کسی را نیز قبول ندارند، نگاه تنگ نظرانه دارند، در همه حوزه‌های سیاسی و اجتماعی این نگاه را تسری می‌دهند، اگر این افراد در مصدر کار اقتصادی قرار می‌گیرند همه اقتصاد را درانحصار خود و دوستانشان قرار می‌دهند، اگر در مصدر سیاسی قرار گیرند نیز اینگونه است و اگر در مصدر فرهنگی باشند همه مردم را لابالی و بی‌دین و خود را متدین می‌دانند، هر جا قرار می‌گیرند به بد‌ترین شیوه عمل می‌کنند، اکثر این افراد از سر دین و با اخلاص اینکار را می‌کنند و برداشت دینی ونیت خیر دارند اما به نظر من نگاه تنگ نظرانه دینی دلیل اینگونه رفتار آنان است.

*** تندرو‌ها برای حل مسایل فقط ˈنهˈ را بلدند
**ایرنا: چطور می‌توان افراد تندور را کنترل کرد؟
++یونسی: محدودسازی، کنترل و برخورد کار درستی نیست. اعتقاد ندارم که باید این افراد را کنترل یا با آن‌ها برخورد کرد، بهترین اقدام توجیه این افراد و منزوی کردن آنهاست، بسیاری از این افراد به مرور زمان متوجه می‌شوند. به عنوان مثال بسیاری از اصلاح طلبان در دوره‌ای همین وضعیت را داشتند. بسیاری از افراد تند ده سال پیش به گونه دیگری فکر می‌کردند و رهبری جریان‌های تند را بر عهده داشتند، اما اکنون هنرمند یا فیلم ساز شده‌اند، بسیاری از آن‌ها با گذشت زمان متوجه می‌شوند که راه‌شان اشتباه است لذا به جای کنترل و برخورد، باید راه توجیه، مذاکره، نشست و ملاقات با آن‌ها را دنبال کرد.
این راهی است که آن‌ها می‌پسندند چرا که برای حل مسایل فقط ˈنهˈ را بلد هستند، شیوه منطق اجتماعی آن‌ها در همه جا سلب، نفی، نهی، برخورد؛ و مدل حل مسایلشان درهمه جا مجازات، محاکمه، اعدام و برخورد است. اگر با آن‌ها اینگونه برخورد شود پس تفاوتی وجود ندارد، بنابراین باید این وضعیت را تحمل کرد.
اصالت اصلی در جریانهای سیاسی مربوط به دو جریان اصلی و ریشه دار کشور اصلاح طلبان و اصولگرایان است که به نظر من تفاوت چندانی با یکدیگر ندارند. یک گروه بیشتر از سر دینداری وعده‌ای دیگر از سر مردمداری می‌خواهند مشکلات مردم را حل کنند اما هر دو جریان اعتقاد به اسلام، انقلاب، امام (ره) و قانون اساسی دارند.

**هر دو جریان اصلاح طلب و اصولگرا دارای افراد تندرو هستند
**ایرنا: فعالیت‌های افراطی بیشتر در کدام جریان دیده می‌شود؟
++یونسی: از نزدیک با هر دو جریان ارتباط دارم، هر دو جریان متدین، مذهبی، انقلابی هستند اما هر دو آدم‌های تند نیز دارند. البته این لازمه و طبیعت کار هم هست، به عنوان مثال در یک خانواده یک بچه چموش تند نیز وجود دارد که نمی‌توان این فرزند را از خانه بیرون و طرد کرد.

**گروه‌های فشار بنا به مصلحتی می‌آیند و بنا به مصلحتی نیز می‌روند
لذا آنچه را که غیرطبیعی می‌دانم گروه‌های فشار هستند، اما گروه‌های فشار بیشتر دستوری عمل می‌کنند، بنا به مصلحتی آمده و بنا بر مصلحتی نیز می‌روند، آن‌ها شرایطشان فرق می‌کند. گروه‌های فشار در همه جای دنیا وجود دارد.

** گروه فشار تابلو قانونی و مردمی دارد
**ایرنا: این گروه‌های فشار با خرده فرهنگ‌ها متفاوت هستند؟
++یونسی: گروه فشار خرده فرهنگ نیست، یک جریان سیاسی است. با گروه‌های تندرو فرق دارند، گروه‌های تندرو با اعتقاد عمل می‌کنند و رفتار آن‌ها از سر دینداری است، اما گروه‌های فشار بنا به مصلحت یک حزب، گروه و جریان ایجاد می‌شود، بعد هم تاریخ مصرفش تمام شد کنار می‌رود، این مساله در هر دو جریان اصولگرا و اصلاح طلب بوده است و اینگونه نبوده که هر کدام مبرا باشند و متاسفانه همه احزاب سیاسی ایران، گذشته‌ای اینگونه داشته‌اند.

** پیگیر دستورات رییس جمهوری و انتظارات اقلیت‌ها هستیم
**ایرنا: جنابعالی به عنوان دستیار ویژه رییس جمهوری دیدگاه‌هایی را مطرح کرده‌اید که مورد توجه قرار گرفته، سوال این است که سازوکار اجرایی برای این دیدگاه‌ها چگونه است؟ ضمن اینکه برخی از مسایل به فرا‌تر از قوه مجریه مربوط می‌شود و قوه و نهادهای دیگر در این زمینه تصمیم گیرنده هستند. به طور کلی شما مسایل موردی افراد را پیگیری می‌کنید یا روند‌ها را اصلاح می‌کنید؟
++یونسی: در حال حاضر (دستیار ویژه رییس جمهوری در امور اقوام و اقلیت‌ها) از دولت استفاده می‌کنیم، پیگیر رهنمود‌ها و دستورات دولت در زمینه حقوق شهروندی و انتظارات اقوام و اقلیت‌ها هستیم، بخشی از انتظارات و توقعات قانونی است و بخشی از انتظارات نیز در شعار رییس جمهوری آمده است.
دستورات رییس جمهوری که بخشنامه شده یا در شعار‌ها و سخنرانی‌های ایشان آمده را پیگیر هستیم و از وزارتخانه‌ها و سازمان‌ها هکاری می‌خواهیم که همراهی خوبی نیز شده است. برخورد بدی نیز نشده است و امیدوارم که همین وضع ادامه یابد چرا که با ادامه این شرایط می‌توانیم آینده خوبی را برای اقلیت‌های مذهبی و دینی امیدوار باشیم.

**معاونت رییس جمهوری در امور اقوام وعده دکتر روحانی است
**ایرنا: حاج آقای یونسی، قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به صراحت بر حقوق اقلیتهای دینی و مذهبی تاکید کرده است و در دولت تدبیر و امید نیز با توجه به اهمیت موضوع دستیار ویژه‌ای منصوب شد، جنابعالی در جهت تحقق حقوق شهروندی اقلیت‌ها تاکنون چه اقداماتی انجام داده‌اید؟ آیا این موضوع را تایید می‌کنید که گفته شده معاونت رییس جمهوری درامور اقلیت‌ها شکل خواهد گرفت؟
++یونسی: معاونت جزو وعده‌های رییس جمهوری است و باید منتظر باشیم ببینیم چه زمانی زمینه‌های ایجاد آن فراهم می‌شود، رییس جمهوری گفتند من به تمام وعده‌هایی که داده‌ام پایبند هستم اما تحقق هر وعده‌ای مشروط به شرایط خاص خود است، دیر و زود دارد اما سوخت و سوز ندارد، اصل موضوع پابرجاست. اما اکنون در حال پیگیری مجموعه شعار‌ها، رهنمود‌ها و وعده‌هایی که رییس جمهوری هنگام انتخابات و پس از انتخابات در مورد اقلیت‌ها و اقوام و مذاهب داشتند، هستیم، تاکنون نیز وزارتخانه‌ها و سازمان‌های دولتی همراهی خوبی در این زمینه داشتند.

**ایرنا: حقوق شهروندی چه؟
++ یونسی: حقوق شهروندی در حال تدوین است، معاونت حقوقی رییس جمهوری از همه دعوت کردند و ما نیز از اقوام و نخبگان قومی و مذهبی خواسته‌ایم که آن‌ها نیز نظرات خود را دهند تا برای اجرا آماده شود.

**ایرنا: با توجه به دوره‌ای که فعالیت خود را آغازکرده‌اید، مهم‌ترین مطالبات اقلیت‌ها چه بوده و با چه چالش‌هایی در این مسیر روبرو هستید؟
++یونسی: قبل از اینکه پاسخ این سوال را دهم، باید بگویم اقوام و اقلیت‌ها در ارتباط با مردم هیچ مشکلی احساس نمی‌کنند، بنابراین مردم بلوچ، کرد، عرب و همه اقوام و مذاهب در ارتباط با مردم هیچ مشکلی احساس نمی‌کنند بدان معنا که نه مردم با آن‌ها مشکلی احساس می‌کنند و نه مردم با آن‌ها. اساسا ملت ایران یعنی همه این اقوام و اقلیت‌ها یک پازل رنگارنگ و زیبا است که بدون یکی از آن‌ها ملت ایران ناقص و نازیبا می‌شود.
انتظاراتی که دارند عمدتا در رابطه با دولت، نخبگان، جامعه و حکومت است، با مردم هیچ مشکلی وجود ندارد که بخواهد ما مشکل را حل کنیم، لذا باید گفت مردم ایران نسبت به یکدیگر یک کاسه و یکپارچه هستند و هیچ مشکلی با هم ندارند، این نکته مهمی است که باید بدان توجه کرد. به کرج اشاره می‌کنم که تمام اقوام، مذاهب و فِرَق دراین شهر هستند، در تهران نیز اقوام، مذاهب و فِرَق هستند، اما نسبت آن در کرج بیشتر است، آن‌ها هیچ مشکلی ندارند و با هم زندگی می‌کنند، مردم با یکدیگر معامله، مشارکت، رفاقت و ازدواج می‌کنند، درمدرسه، دانشگاه و بازار کنار هم هستند و هر کسی که نگاه کند، هیچ تفاوتی بین مردم احساس نمی‌کند. خوب، پس مشکل کجاست؟ اقلیت‌ها در وهله نخست در بحث استخدام و انتصاب هامشکل دارند و می‌خواهند در این زمینه مانعی نداشته باشند. این در حالی است که از لحاظ قانونی مانعی وجود ندارد. بدان معنا که قانون موضوعه مصوبه مجلس و قانون اساسی برای هیچ کس مانعی پیش بینی نکرده است و برای رسیدن به هر موقعیت شغلی و اجتماعی هیچ مانع قانونی وجود ندارد.

**ایرنا: بنابراین مشکل مربوط به دیدگاه‌ها است نه قانون؟
++یونسی: بله، هنگامی که جامعه مشکل ندارد، قانون نیز مشکل ندارد، دولت هم مشکل ندارد و می‌خواهد که این انتصابات و استخدام‌ها انجام شود، پس مشکل کجاست؟ مشکل به خرده فرهنگ‌ها باز می‌گردد، یعنی سلیقه‌های خاص که از موقعیت اداری و شغلی سوءاستفاده می‌کنند و مانع می‌شوند، کسانی که به عنوان مثال قوم، دین و یا مذهبی را نمی‌پسندد، نمی‌خواهد آن‌ها را به کار گیرند. لذا چون سلیقه‌ای عمل شده در برخی بخش‌ها خوب و در برخی بخش‌های دیگر بد عمل شده است، در برخی جا‌ها می‌بینیم که هیچ تفاوتی وجود ندارد و همه استخدام شده و در کنار یکدیگر در حال فعالیت هستند، اما در برخی جاهای دیگر نیز می‌بینیم که کسی اجازه این کار را نداده است.
این تفاوتی که در استخدام و بکارگیری وجود دارد، بیشتر اراده شخصی و سلیقه است، این اراده گاهی در سطح مدیران دیده می‌شود، به عنوان مثال وزیری می‌پسندد و می‌بیند که قانون اجازه این کار را داده، حکومت و نظام نیز این کار را خواسته و مردم هم که استقبال می‌کنند، این کار را انجام می‌دهد، اما فرد دیگری این کار را انجام نمی‌دهد. یا یک استاندار این کار را انجام داده و ممکن است استاندار دیگری این کار را انجام ندهد و این موضوع به سلیقه باز می‌گردد، همانند این موضوع و تفاوت در سلایق در سطوح پایین‌تر نیز وجود دارد که یک کار‌شناس یا مامور گزینش ممکن است در را محکم ببندند و اجازه ندهد جز همشهری‌ها و رفقای خود وارد شود.
جالب این است که گاهی این ماجرا‌ها ریشه خانوادگی یا محلی دارد اما کار خود را اینگونه عنوان می‌کنند که این افراد خطرناک هستند و نباید اجازه ورود آن‌ها را داد، مثلا در برخی جا‌ها فردی دوست دارد فقط هم محلی‌های خود را استخدام کند اما از روی شرم اینگونه عنوان می‌کند که این‌ها خطرناک هستند و نباید وارد دستگاه‌های دولتی شوند، به عنوان مثال در یک شرکت یا اداره در خوزستان فردی می‌خواهد دوستان و هم شهری‌های خود را بیاورد برای توجیه کار خود می‌گوید که نباید از عرب‌ها، بلوچ یا کُرد‌ها استفاده کنیم، این سلیقه شخصی خودش است و مخالفت با استخدام کُرد، بلوچ یا عرب بهانه است تا دوستان خود را وارد سیستم دولتی کند.

**نه منع قانونی داریم و نه منع حکومتی
مشابه این وضعیت در سطوح بالا و پایین نیز وجود دارد، فرد می‌خواهد دوستان، رفقا و بستگان خود را بیاورد و اقوام و مذهب را بهانه می‌کند، بنده در عمل این موضوع را مشاهده کرده‌ام، می‌خواهم بگویم ما نه موانع اجتماعی داریم، نه قانونی و نه حکومتی، مردم نیز موافق هستند اما در عمل می‌بینیم که اینگونه نشده است. در عمل چه اتفاقی افتاده است؟ می‌بینیم که بسیاری از اقلیت‌های قومی، مذهبی و دینی از رسیدن به مشاغل دولتی، مناصب دولتی و یا موقعیت‌هایی محروم شدند. این ممنوعیت ناشی از اراده حکومت نیست همانطور که ناشی از منع قانونی نیز نیست.

**می خواهیم رویه‌های خودسرانه و محلی در مورد اقوام و اقلیت‌ها از بین رود
**ایرنا: می‌توان گفت اینگونه اقدامات تبدیل به رویه‌ای قانونی شده است؟
++یونسی: برخی نقاط تبدیل به رویه شده است اما رویه‌ای ملی نیست، این موضوعی است که ما با آن درگیر و در حال مقابله هستیم و می‌خواهیم این رویه‌های خودسرانه و محلی از بین رود و قانونی عمل شود، یعنی هیچ کسی به دلیل اینکه پیرو مذهب اهل سنت، کرد، بلوچ یا عرب، ترکمن و یا حتی پیرو یکی از ادیان رسمی است، نباید از رسیدن به موقعیت اجتماعی، سیاسی و اقتصادی محروم شود، همانطور که قانون گفته نماینده آن‌ها می‌توانند در مجلس شورای اسلامی باشند، بیش از ۲۰ نفر از نماینده‌های مجلس اهل سنت و حدود ۵- ۶ نفر اقلیت دینی هستند و در خبرگان رهبری نیز نماینده دارند، این‌ها پست‌های مهم و کلیدی است که قانون الزام کرده باشند و کسی نمی‌تواند جای آن‌ها را بگیرد. قانون الزام کرده آن‌ها در مجلس حضور داشته باشند، مجلسی که در راس امور است.
یکی از بزرگان ایراد می‌گرفت که چرا شما گفتید به اقلیت‌ها و اقوام پست‌های کلیدی دهید، پاسخ دادم که پست‌های کلیدی به آن‌ها داده شده همچون نمایندگی در مجلس که قانون این حق را به آن‌ها داده است و چه پست کلیدی بالا‌تر از خبرگان رهبری که اهل سنت نیز در آن حضور دارند و در مجلس نیز همینطور؟ سایر پست‌ها که پایین‌تر است، چرا باید محروم باشند؟ برخی از رقابت‌های محلی رنگ دینی به خود گرفته است، رقابت محلی و رقابت دو قوم است که در یک محل یکی شیعه و دیگری سنی و رقابت قومی است، فرد شیعه خود را ذیحق می‌داند و درباره رقیب خود می‌گوید چون او سنی است نباید باشد، و بعد هم گنده گویی می‌کند که تمام مملکت دست این‌ها افتاده و به بسیاری نیز اطلاعات غلط می‌رسانند. رقابت‌ها و دعوای محلی ناشی از برخی از این موارد است.

**ذهنیت ناصحیح در مورد اقوام و اقلیت‌ها باید از بین رود
**ایرنا: چه تدابیری در این زمینه اندیشیده‌اید؟
++یونسی: در حال پیگیری این موضوع هستیم و از استانداران و وزرا توجه به این موضوع را درخواست کرده‌ایم، آن‌ها نیز در حال انجام این کار هستند، اما حل این مساله زمان بر است، هر چند که به تدریج در استان‌ها و محل‌ها این گره‌ها باز می‌شود. نمی‌خواهم بگویم مشکل اصلی این موارد است، این موارد جزیی کوچک از مشکلات است، مشکل اصلی ذهنیت یا تفاوت دانستن بین یک ایرانی با ایرانی است که باید از بین رود.
ذهنیت قانونی، قانون اساسی و ذهنیت ملی باید جایگزین خرده فرهنگ‌ها شود که هیچ ایرانی خود را شهروند درجه سه و دو نداند و این نیاز به کار فرهنگی توسط صدا وسیما، تبلیغات و عملکرد دولت دارد تا در این زمینه ذهنیت زدایی موثر انجام شود.
اما باید سعی کنیم، از دولت بخواهیم و اصرار کنیم که در عمل این اتفاق بیافتد و مردم نیز باید ببینند که دولت جمهوری اسلامی ایران متعلق به همه است همانطور که مجلس متعلق به همه ملت ایران است، چرا در مجلس همه باید حضور داشته باشند اما در دولت یک عده خاص حضور داشته باشند؟، ارتش و استانداری نیز همینطور، همانگونه که بسیج این کار را کرده است و همه حضور دارند، ادارات دولتی هم متعلق به همه است و همه باید حضور داشته باشند اینکه ما بیاییم آن را منحصر و مختص قرار دهیم خلاف روح انقلاب و قانون است.

**ایرنا: فکر می‌کنید در مورد اقلیت‌ها در دولت آقای روحانی چه اتفاقی باید بیافتد و یک اقلیت ایده آل را شما چه می‌بینید؟
++یونسی: ایده آل این است که روزی کسی احساس اقلیت و اکثریت نکند. ما به دنبال این هستیم که تعبیر اقلیت و اکثریت نداشته باشیم و هیچ کس اقلیت نباشند، همه شهروند ایرانی هستند، ایده آل ما این است که همه مردم ایران احساس شهروندی کنند و هیچ کسی خود را بر دیگری ترجیح ندهد و بر‌تر نداند. اما دولت باید هر روز یک قدم جدید بردارد تا اینکه این موانع را پشت سر بگذارد.

**ایرنا: آیا در این مسوولیت ساختار اداری شکل داده‌اید؟ ممکن است برخی افراد اقلیت بخواهند مسایل خودشان را مطرح کنند، چه راههایی پیش بینی شده است؟
++یونسی: نه هنوز هیچ ساختاری را شکل نداده‌ایم، ممکن است شکل دهیم.

**ایرنا: آیا برنامه‌ای برای آن دارید؟ اگر دارید چه زمانی؟
++یونسی: بله. اما اکنون نمی‌توان در مورد آن توضیح آن داد ولی به فکر آن هستیم چرا که ساختار حداقلی نیاز است و نمی‌توان موضوع به این مهمی را بدون ساختار و تشکیلات سازمانی دنبال کنیم.

**ایرنا: یعنی‌‌ همان معاونت؟
++یونسی: می‌توان ساختار را به اشکال گوناگون ایجاد کرد.

**ایرنا: اقلیت‌ها را یک موضوع سیاسی می‌دانید یا اجتماعی؟
++یونسی: اجتماعی شامل سیاسی هم می‌شود، هم اجتماعی و هم سیاسی که باید تبدیل به مساله‌ای فرهنگی شود. متاسفانه اکنون بخشی از این موضوع امنیتی است و باید تلاش کنیم به تدریج از مساله‌ای سیاسی خارج شده و به مساله‌ای فرهنگی تبدیل شود.

**ایرنا: تفاوت رویکردی که دولت یازدهم نسبت به دولتهای گذشته درباره اقوام و اقلیت‌ها در دستور کار خود قرار داده چیست؟
++یونسی: دولت قبل آن را مساله خود نمی‌دانست، این دولت آن را مساله خود می‌داند و این مهم است.