«کانون مدافعان حقوق بشر» درادامه گزارش‌های ماهانه خود به بررسی وضعیت حقوق بشر در ایران در اسفند ماه سال ۱۳۹۲ پرداخت.
«کانون مدافعان حقوق بشر» که ریاست آن بر عهده شیرین عبادی است در گزارش خود با تأکید بر این مطلب که مسئولان ایرانی در جهت بهبود وضعیت حقوق بشر گامی برنداشته‌اند، از ایراد اتهام به دبیر کل سازمان ملل متحد توسط این مسئولان انتقاد کرده است. دبیر کل سازمان ملل متحد در گزارشی به بررسی وضعیت حقوق بشر در ایران پرداخته بود.
این سازمان مردم نهاد همچنین با دردناک خواندن لغو مرخصی زندانیان سیاسی در نوروز سال ۱۳۹۳ توسط قوه قضاییه، طرح برخی سخنان مبنی بر اینکه مرخصی نوروزی زندانیان سیاسی برای مقابله با گزارش سازمان ملل متحد است را دلیل دیگری بر اثبات گزارش‌های تنظیمی این سازمان و وخیم بودن وضعیت حقوق بشر در ایران عنوان کرد.
از همین رو کانون مدافعان حقوق بشر از دولت ایران خواسته است تا به اجرای کنوانسیون‌های بین المللی حقوق بشر که به آن‌ها پیوسته است، متعهد باشد.
در گزارش این سازمان مردم نهاد که به دو زبان فارسی و انگلیسی منتشر می‌شود، در سه بخش «حقوق مدنی و سیاسی و فرهنگی»، «حقوق اقتصادی و اجتماعی» و «میراث فرهنگی و محیط زیست» به بررسی وضعیت حقوق بشر در ایران پرداخته شده است.
به گزارش سایت کانون مدافعان حقوق بشر، متن گزارش ماه اسفند ۱۳۹۲ کانون مدافعان حقوق بشر که در پنجم فروردین ماه ۱۳۹۳منتشر شده، به شرح زیر است:
گزارشی مختصر از وضعیت حقوق بشر در ایران در ماه اسفند ۱۳۹۲
مقدمه
سال ۱۳۹۲ که سال حماسه سیاسی و اقتصادی نامیده شده بود در حالی به پایان رسید که تعداد اندکی از تحریم‌های اقتصادی به دلیل نرمش حکومت در قبال مذاکره کنندگان غربی کاسته شد؛ ولی متاسفانه این میزان تأثیری در قدرت خرید مردم نگذاشته است و هنوز بین حداقل دستمزد با خط فقر تفاوت فاحشی وجود دارد. این موضوع موجب نگرانی شدید کارگران و به طور کلی افرادی است که درآمد ثابت داشته و حقوق بگیر هستند.
از جهت وضعیت حقوق بشر و رعایت حقوق و آزادی‌های شهروندان نیز دبیر کل سازمان ملل متحد، گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد در مورد وضعیت حقوق بشر در ایران و سایر نهادهای بین المللی پایش حقوق بشری، متفقاً اعلام کرده‌اند که انتخاب حسن روحانی به عنوان ریاست جمهوری ایران، تغییری در وضعیت حقوق بشر نداده و رییس جمهور جدید تاکنون نتوانسته است انتظار افرادی را که به وی رأی داده‌اند را برآورده سازد.
و اما مسئولان ایرانی نه تنها درصدد رفع مشکلات برنیامده و در جهت بهبود وضعیت حقوق بشر گامی برنداشته‌اند بلکه گزارش‌های نقض حقوق بشر در ایران، از جمله گزارش دبیر کل سازمان ملل متحد را مغرضانه خواندند و به تهیه کنندگان آن، انواع تهمت‌های ناروا را زدند. دردناک‌تر از همه آنکه قوه قضاییه کلیه مرخصی‌های نوروزی زندانیان سیاسی را لغو کرده است. گفته شده است که علت لغو مرخصی زندانیان سیاسی مقابله با گزارش سازمان ملل متحد است که در این صورت این عمل دلیل دیگری بر اثبات گزارش‌های تنظیمی این سازمان و وخیم بودن وضعیت حقوق بشر در ایران است.
علاوه بر مطالب فوق، خلاصه‌ای از وضعیت نقض حقوق بشر در ایران در اسفند ماه ۱۳۹۲ در پی می‌آید. این گزارش بر مبنای اطلاعاتی است که در سایت‌ها و رسانه‌های مختلف درج شده و صحت آن به احراز رسیده است و در سه بخش و به دو زبان فارسی و انگلیسی منتشر می‌شود.
وضعیت حقوق بشر در ایران در ماه اسفند ۱۳۹۲
بخش اول – حقوق مدنی، سیاسی و فرهنگی
الف- وضعیت فعالان سیاسی، اجتماعی و فرهنگی
۱) در این ماه حدود ۳۲۲ نفر بازداشت شدند که بازداشت شدگان عبارتند از: علیرضا جهانشاهی- فعال مدنی- و محسن شیرازی- مدیر سایت یاران ۵۷- به همراه ۱۳ نفر دیگر در شهر قم، سید حسین فالی- فعال مذهبی-، سید حمید سید مهدوی- فعال مذهبی-، مریم ناصری- فعال مدنی-، جعفر چلداوی- شهروند نوکیش اهل‌سنت اهوازی-، سید حسین موسوی- فعال دانشجویی-، احمد سهرابی- شهروند ایرانشهری-، رحیم رشی و حسین عثمانی- دو شهروند مهابادی-، عباس بزرگمهر- مدیر مسئول روزنامه آسمان- و حسن سعیدی و مرتضی کمساری- دو فعال سندیکایی.
همچنین تعداد زیادی از دراویش گنابادی که به همراه خانواده‌هایشان در اعتراض به ممانعت از درمان دروایش زندانی در مقابل ساختمان دادستانی شهر تهران تجمع کرده بودند، مورد ضرب و شتم نیروهای امنیتی و پلیس قرار گرفتند و حدود ۲۰۰ نفر آنان دستگیر و حداکثر بعد از ۴۸ ساعت آزاد شدند. این در حالی است که تعداد زیادی از دراویش در اعتراض به عدم رسیدگی به وضعیت دراویش بیمار و تبعید رضا انتصاری، سعید مدنی و فرشید یداللهی به زندان رجایی شهر، دست به اعتصاب غذا زدند. همچنین کسری نوری، فرشید یداللهی، رضا انتصاری، حمیدرضا مرادی، مصطفی دانشجو، امیراسلامی، افشین کرم‌پور، امید بهروزی و مصطفی عبدی- همگی دراویش زندانی از حضور در سالن ملاقات زندان خودداری کردند. از سوی دیگر برخی سایت‌های خبری از بازداشت حدود ۲۰ فعال اهل سنت در حین برگزاری جلسه قرآن و تدریس زبان عربی در اهواز خبر دادند.
همچنین سایت رسمی دادستانی استان آذربایجان شرقی از بازداشت ۵۹ نفر از فعالان مدنی در روز جهانی زبان مادری بدون نام ذکر نام در شهر اهر خبر داد. از سوی دیگر فرمانده انتظامی استان مازندران از بازداشت ۱۳ دختر و ۴ پسر به اتهام حضور در یک «پارتی شبانه مختلط» بدون ذکر نام خبر داد.
لازم به تذکر است که چند نفر از افراد بازداشت شده پس از چند روز با تودیع وثیقه بصورت موقت تا روز محاکمه از زندان آزاد شدند.
۲) سعید رضوی فقیه، فعال سیاسی برای گذراندن محکومیت یک سال حبس به زندان منتقل شد.
۳) مریم شفیع پور- فعال دانشجویی محبوس در بند زنان زندان اوین- به ۷ سال حبس، فاروق سامانی، رضا رسولی و رسول خضر مروت- سه شهروند که اینک دوران محکومیت خود را در زندان می‌گذرانند- بار دیگر هر یک به ۹۱ روز زندان محکوم شدند. نیکا خلوصی به تحمل شش سال حبس تعزیری، نوا خلوصی به تحمل چهار سال و نیم حبس تعزیری، ادیب شعاعی به شش ماه حبس و مهسا مهدوی به سه ماه و یک روز حبس تعزیری در دادگاه تجدید نظر محکوم شدند. هر چهار نفر شهروند بهایی هستند.
۴) حکم‌های بیست ضربه شلاق حسین فرزین- فعال مدنی که اینک دوران محکومیت خود را در زندان می‌گذراند- و پیمان نودینیان- فعال صنفی- اجرا شد.
۵) هادی احتظاظی، حسین مجاهد، محمد امین فریدیان، حسین صباغیان، فخرالدین حیدریان، مجید آسیابان، محمد حسن فرامرزی، مسعود حسامی- هشت فعالان اصلاح طلب همدان- در دفتر معاون دادستان همدان و در پلیس امنیت بازجوئی شدند و برای فخرالدین حیدریان قرار وثیقه ۳۰ میلیونی صادر شد و دیگر احضار شدگان با قرار کفالت آزاد شدند. همچنین ابراهیم صادقی از دراویش توسط پلیس امنیت شیراز و جواد اسماعیلی ششده و محمد زینایی، دو تن از دراویش در اداره اطلاعات بندرعباس بازجویی شدند. از سوی دیگر رسول بداقى و شاهرخ زمانى دو تن از زندانیان زندان رجایى شهر کرج، پس از حدود ٣ روز انفرادى، بار دیگر در دادسراى عمومى و انقلاب کرج تفهیم اتهام شدند و مریم شربتدار قدس، معلم و فعال مدنی به دادگاه انقلاب، مهدیه فراهانی- فعال مدنی- به دادسرا و حسین قدیانی- فعال سیاسی- به دادسرا احضار شدند.
۶) مقام‌های جمهوری اسلامی از سفر مولوی عبدالحمید اسماعیل زهی، امام جمعه اهل سنت و رئیس حوزه علمیه اهل تسنن این شهر، به مکه جلوگیری کردند.
۷) عدنان حسن پور- روزنامه نگار زندانی- به زندانی در استان سیستان و بلوچستان، شاهرخ زمانی- زندانی سیاسی- به زندان قزل‌حصار کرج، رحمان عساکره- زندانی اهوازی- به زندان وکیل‌آباد مشهد و خسرو کردپور- روزنامه نگار زندانی- به زندان مرکزی تبریز تبعید شدند.
۸) دادگاه موسی هندیجانی، مازیار رحیم‌زاده و غلامحسین حیدری- سه فعال کارگری- برگزار شد. همچنین دادگاه نسرین ستوده در شعبه یک دادگاه انتظامی وکلا با حضور دو تن از وکلای او برگزار شد.
۹) پروانه وکالت مسعود شمس‌نژاد به صورت موقت تعلیق شد.
۱۰) شاهین دادخواه- زندانی سیاسی محبوس در زندان اوین- و محمدصادق (آرش) هنرور شجاعی- زندانی بند ویژه روحانیت زندان اوین- به سلول انفرادی منتقل شدند. همچنین مهدی معتمدی مهر، زندانی سیاسی محبوس در زندان رجایی شهر برای سومین ماه از ملاقات حضوری منع شد و لقمان مرادی هنگام اعزام به دادگاه به دلیل امتناع از پوشیدن لباس دولتی مورد ضرب و شتم قرار گرفت.
ب- وضعیت حقوق فرهنگی
۱) روزنامه آسمان توسط دادسرا و هفته نامه ۹ دی توسط هیات نطارت بر مطبوعات توقیف موقت شدند.
۲) روزنامه بهار به شش ماه توقیف محکوم شد. همچنین سعید پورعزیزی، مدیر مسئول این روزنامه به ۹۱ روز حبس تعزیزی نیز محکوم شد که به مدت دو سال تعلیق می‌شود.
۳) نیروهای امنیتی با ورود به چاپخانه فردوسی در شهر اهواز، به بازداشت دو تن از کارکنان آنجا و توقیف ۵۰۰ جلد از تقویم‌ها و پوسترهایی که در آن تصاویر بزرگان دراویش به کار رفته بود، اقدام کردند.
۴) از شرکت کتب مذهبی محمد عمر، روحانی اهل‌سنت در نمایشگاه کتاب زاهدان ممانعت به عمل آمد.
۵) ستایش اسدی و سما هاشمی- دو دانشجوی بهایی- از دانشگاه اخراج شدند.
پ- سایر موارد نقض حقوق بشر
۱) در این ماه تعداد ۲۱ نفر اعدام شدند. اسامی اعدام شدگان که نام کامل برخی از آنان مشخص نشده است ولی مقام‌های قضایی یا رسانه‌های وابسته به دولت ایران اعدام آن‌ها را تأیید کرده‌اند، به شرح زیر است: «م. ر»، «ح. آ»، «ع. پ» و «ی. آ» با حکم دادگاه رودان اعدام شدند. رسانه‌های وابسته به دولت ایران اتهام این افراد را حمل و نگهداری مواد مخدر اعلام کردند. فرزانه مرادی اعدام شد. رسانه‌های وابسته به دولت ایران اتهام این فرد را قتل عنوان کردند. مهران رضایی در جویبار اعدام شد. سایت‌های خبری اتهام این فرد را قتل عمد عنوان کردند.
دادگستری کل استان گیلان از اعدام «م. م» و «م. پ» به اتهام اذیت و آزار و «ا. ش»، «ح. م»، «م. ص» و «م. ب» به اتهام حمل و نگهداری مواد مخدر و «ف. ج» به اتهام قتل، رییس زندان سلماس از اعدام یک نفر به اتهام حمل و نگهداری مواد مخدر، دادگستری کل استان سمنان از اعدام «ح. ن» و «الف. ن» به اتهام قتل عمد و دادگستری کل استان هرمزگان از اعدام «م. ر»، «م. ف» و «ع. ف» به اتهام آدم ربایی و زنای به عنف و «ح. ت» به اتهام قتل عمد خبر دادند. روزنامه خراسان چاپ ایران از اعدام یک نفر در مشهد خبر داد. این روزنامه اتهام این فرد را قتل عمد عنوان کرد.
۲) روزنامه شرق چاپ ایران از صدور حکم قصاص چشم، لاله‌گوش راست و بینی جوانی به نام جمشید که روی دختر موردعلاقه‌اش اسید پاشیده و او را کور کرده بود در دیوانعالی کشور خبر داد. همچنین فرمانده یگان حفاظت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان شمالی از صدور حکم قصاص متهم به قتل غرق‌بان خراسان‌شمالی از سوی مراجع قضایی و رییس کل دادگستری سیستان و بلوچستان از صدور حکم اعدام برای سه نفر از عاملان اصلی ترور دادستان زابل خبر دادند.
۳) ۲۹ تن از نامزدهای بیست و هشتمین دوره انتخابات هیئت مدیره کانون وکلای دادگستری مرکز رد صلاحیت شدند.
۴) وضعیت زندانیان سیاسی هم چنان ناگوار گزارش می‌شود به گونه‌ای که تعدادی از آنان مانند نادر جانی، اکبر امینی، ﺷﻬﺮﺍﻡ ﺍﺣﻤﺪﯼ، محمدامین آگوشی و مهدی خدایی ﻭ ﺁﺭﺵ ﺷﺮﯾﻔﯽ بیمار هستند که نسبت به درمان و معالجه آن‌ها اقدامی جدی صورت نگرفته است.
بخش دوم – حقوق اقتصادی و اجتماعی
۱) وضعیت اقتصادی در ایران همچنان نامناسب گزارش می‌شود. به گونه‌ای که عیدی و بیمه برخی کارگران پرداخت نشده است. به عنوان مثال حقوق ماه بهمن و حق عیدی ۵۰۰ کارگر کارخانه شیشه «آبگینه» قزوین پرداخت نشده است. این در حالی است که بر اساس تحقیقات کمیته مزد شوراهای اسلامی کار استان تهران، هزینه یک ماه خانوار ۴ نفره کارگری بدون احتساب هزینه‌های مربوط به چهار آیتم قانونی دخانیات، اثاثیه منزل، امور فرهنگی، تفریح و رستوران و هتل، ۱۷۶۰۳۰۰۰ ریال محاسبه شده است که این مبلغ بیشتر از مبلغ دریافتی برخی از حقوق بگیران است. آن چنان که معاون وزارت بهداشت اعلام کرد که ۲۴ درصد جمعیت ایران غذای کافی ندارند.
۲) پرداخت حقوق ۲۰۰ کارگر کارخانه تولید پارچه «مقدم» ۴ ماه، ۱۸۰ کارگر شهرداری هویزه ۲ ماه، حدود ۵۰ کارگر پیمانی شهرداری طبس دو ماه، ۹۵ کارگر کارخانه «سدید ریخته‌گر» ۳ ماه، ۴۵ کارگر شرکت پیمانکاری صالح کاران سپاهان ۴ ماه، ۲۵۰ کارگر کارخانه فولاد میبد ۶ ماه، ۶۰ کارگر کارخانه «آلدا» ۳ ماه، ۱۹۶ کارگر کارخانه ایران برک رشت ۹ ماه، ۱۳۰ کارگر شرکت پیمانکاری ساختمان و نصب صنایع پتروشیمی ۳ ماه و ۲۴۰۰ کارگر کارخانه «لوله سازی اهواز» ۲ ماه به تعویق افتاده است.
۳) ۱۰۰ کارگر کارخانه «تهویه» واقع در شهر صنعتی البرز از کار اخراج شدند. حدود ۱۰۰ کارگر شاغل در دفا‌تر پخش و فروش صنایع لبنی چاشت پسند (هنی) در آستانه سال نو تعدیل شدند.
بخش سوم- میراث فرهنگی و محیط زیست
اخبار منتشر شده از میراث فرهنگی و محیط زیست در اسفند ماه نیز همچنان نشان از نامناسب بودن وضعیت این حوزه دارد.
۱) رئیس منتخب انجمن علمی روانپزشکان در ایران، آمار جدید بیماران روانی در ایران را ۲۵ درصد افراد بزرگسال بیان کرد.
۲) مدیرعامل شرکت بهره‌برداری از شبکه‌های آبیاری و زهکشی استان بوشهر اعلام کرد که رودخانه دالکی بر اثر ورود ۲۵ هزار لیتر اسید به آب، اسیدی شد. همچنین مسئول دبیرخانه طرح مسیر سبز – ساحل پاک اعلام کرد که ۶۴ درصد زباله‌ها در جنگل‌های ۳ استان شمالی کشور شامل گیلان، مازندران و گلستان، ۲۶ درصد در رودخانه‌ها و ۱۰ درصد در مراتع دفن می‌شود. این در حالی است که مدیر کل توسعه پایدار سازمان محیط زیست آخرین رتبه ایران در شاخص عملکرد محیط زیستی را از میان ۱۳۲ کشور، رتبه ۱۱۴ عنوان کرد. او همچنین اعلام کرد که دلیل خشک شدن تالاب‌های کشور، ورود فاضلاب به این تالاب‌ها است.
۳) وزیر نفت ایران تایید کرد که بنزین پتروشیمی‌ها، آلاینده و خارج از استاندارد است. این در حالی است که تهران، اهواز و اصفهان جزء ده شهر آلوده جهان هستند.
۴) مدیرعامل انجمن سبز چیا مریوان اعلام کرد که وضعیت دریاچه زریوار یک پله از وضعیت خطرناک فرا‌تر رفته است و اکنون در وضعیت احتضار قرار دارد. همچنین تالاب آق گل در استان همدان خشک شده است.
۵) وزارت نیرو اعلام کرد که حجم کنونی آب موجود در مخازن سدهای تهران ۳۹۴ میلیون متر مکعب است که نشان از کاهش چشمگیر نسبت به حجم آب ۶۱۷ میلیون متر مکعبی د رمخرن این سد‌ها در همین زمان در سال گذشته دارد. این در حالی است که از ابتدای سال جاری حجم آب در زاینده رود به ۴۴ درصد کاهش یافته است.
۶) کاشی کاری‌ها و ملحقات نفیس خانه محمد میرزا کاشف السلطنه مشهور به پدر چای ایران، غارت شد و منزل مذکور رو به ویرانی است. همچنین نیروی انتظامی و شهرداری شهر شیراز در اقدامی مشترک برای مبارزه با شهروندان بی‌خانمان و معتاد اقدام به تخریب خانه‌های تاریخی در شهر شیراز کردند.
خاتمه
نظر به اینکه دولت ایران به کنوانسیون‌های بین المللی حقوق بشر پیوسته و متعهد اجرای آن‌ها است، لذا باید به گزارش‌هایی که براساس این تعهد‌ها تنظیم می‌شود، ترتیب اثر داده و به توصیه‌های آن‌ها عمل کند. هرگونه تهمت و ناسزا به تهیه کنندگان گزارش‌ها نه تنها ارزش حقوقی آن‌ها را زیر سؤال نمی‌برد بلکه قرینه‌ای است بر صحت گزارش‌ها. «بد نگوییم به مهتاب اگر تب داریم.»
شیرین عبادی
رییس کانون مدافعان حقوق بشر
پنجم فروردین ۱۳۹۳