موسسه بین المللی و غیر انتفاعی Small Media، که در سایت خود اهداف فعالیتهایش را کمک به گردش آزاد جریان اطلاعات در جوامع بسته معرفی میکند و تحقیق و تحلیل و انتشار گزارشات را راهی برای ارتقاع آن میداند، اخیرا در گزارشی با موضوع اقلیتهای مذهبی در ایران، فعالیت آنلاین آنها را مورد بررسی قرار میدهد. این موسسه که به قابلیت تکنولوژی برای ایجاد تغییر معتقد است، فعالیتهای آنلاین گروههای تحت عنوان اقلیت مذهبی را نمود عملی این تغییر میداند. در این گزارش که از دراویش نیز به عنوان اقلیتهایی مسلمان نام برده میشود فعالیتهای مجازی آنها را در دو سایت «مجذوبان نور» و «مزار سلطانی» مورد بررسی قرار گرفته و در انتها نیز با آقای فرهاد نوری، مدیر سایت مجذوبان نور مصاحبهای ترتیب میدهد.
این گزارش با بررسی دقیق محتوای مطالب هر دو سایت مذکور، به رصد میزان اشتراک گزاری و پسندیدگی مطالب (Like) در شبکههای اجتماعی میپردازد. اندکی پس از انتشار این گزارش سایت اروپای آزاد نیز مقالهای را با استناد مفاد آن، با عنوان «اینترنت راهی برای تمرین ایمان و انجام فرایض مذهبی» منتشر کرد.
سایت مجذوبان نور با تاکید بر اینکه لزوما تحلیلهای این گزارش را منطبق بر دیدگاههای خود نمیداند، ترجمه متن مصاحبهای که موسسه Small Media با فرهاد نوری، مدیر سایت مجذوبان نور انجام داد را در ادامه منتشر میکند:
لطفا خودتان را معرفی کنید و از کارتان برای ما بگویید.
فرهاد نوری، ۲۸ ساله، یکی از بنیانگذاران و مدیران سایت مجذوبان نور «پایگاه خبری دراویش گنابادی» هستم.
از سال ۲۰۰۷ مسئولیتهای متعددی از جمله، سردبیری – خبرنگاری – بخش فنی و امنیت سایت بر عهدهٔ من بوده و تا امروز نیز ادامه داشته است.
بزرگترین مشکلاتی که امروزه دراویش در ایران با آن مواجهاند چیست؟ چرا دولت ایران با آنها مشکل دارد؟
بزرگترین و اساسیترین مشکل دراویش ایرانی رعایت نشدن حقوق شهروندی آنان است و این مشکل نه از طرف دولت کنونی بلکه از طرف تندروهای مذهبی و گروههای افراطی ایجاد میشود که در ساختار سیاسی حاکمیت نفوذ کرده و همچنین از طریق بعضی مراجع تقلید سرشناس حکومتی مانند نوری همدانی و مکارم شیرازی و… در قم حمایت میشوند.
لطفا تاریخچه و فعالیتهای مجذوبان نور را برای ما تشریح کنید. چه شد که این سایت راهاندازی شد؟ از چه زمانی شروع به کار کرد؟ هدف سایت چیست؟ دستاندر کاران راهاندازی سایت چه کسانی بودند؟
افزایش فشارها بر دراویش گنابادی در ایران به اقداماتی چون تخریب حسینیه شریعت قم (مرکز عبادت دراویش در شهر قم) توسط نیروهای امنیتی در ماههای پایانی سال ۸۴ منجر شد که بازداشت بیش از ۱۵۰۰ نفر و محاکمه صدها تن از دراویش را با خود به همراه داشت. این اتفاقات در حالی رخ داد که هر گونه خبری در ارتباط با دراویش در کشور به شدت بایکوت میشود. به همین دلیل به منظور گزارش اخبار نقض حقوق شهروندی دراویش، چند تن از وکلا و حقوق دانان و تنی چند از دراویش به طور کاملا مستقل از ابتدای سال ۲۰۰۷ (زمستان سال ۱۳۸۵) اقدام به راه اندازی «سایت مجذوبان نور» کردند.
اسامی این افراد که همگی آنان به استثنای من، در حال حاضر در زندان به سر میبرند عبارت است: حمیدرضا مرادی سروستانی، افشین کرمپور، فرشید یداللهی، امید بهروزی، امیر اسلامی، مصطفی دانشجو، رضا انتصاری و مصطفی عبدی.
مخاطب اصلی سایت مجذوبان نور کیست؟ آیا مختص دراویش داخل ایران است و یا مشمول افراد خارج از ایران نیز هست؟
مخاطبان اصلی مجذوبان نور به غیر از دراویش داخل و خارج ایران، بنگاههای خبری فارسی و انگلیسی زبان و نهادهای حقوق بشری هستند. پس از چندین سال اطلاع رسانی، مجذوبان نور به عنوان پایگاه رسمی خبری دراویش گنابادی که منعکس کننده اخبار نقض حقوق دراویش، مورد تایید اکثر نهادها و سازمانهای حقوق بشری قرار گرفته است. بطور مثال گزارشگر ویژه حقوق بشر در رابطه با ایران «دکتر احمد شهید» در گزارشهای ماهیانه و سالیانهای که در مورد وضعیت حقوق بشر در ایران تهیه میکنند مشخصا از آمار و اطلاعات سایت مجذوبان نور استفاده کرده و میکند.
جامعه دراویش ایران چه میزان به صورت آنلاین فعال هستند؟ از چه سایتها و شبکههای اجتماعی استفاده میکنند؟
آمار دقیقی از تعداد دراویشی که بصورت آنلاین در شبکههای اجتماعی حضور دارند نداریم ولی تخمین میزنیم که بیش از ۱۰ هزار درویش در فیسبوک فعال هستند. صفحات فیسبوک مجذوبان نور در مجموع بیش از ۷ هزار لایک گرفتهاند و گروههای فیسبوکی نیز با حداقل ۳ تا ۴ هزار عضو در حال فعالیت هستند.
سایت مجذوبان نور، به طور میانگین یک میلیون صفحه در ماه بازدید دارد که در زمانهایی که فشارها بر دراویش یا زندانیان دراویش افزایش مییابد به بیش از ۲ میلیون صفحه در ماه نیز میرسد.
استفاده از شبکههای اجتماعی به چه صورت است؟ به عنوان مثال، آیا گروههای بسته در فیسبوک راهاندازی میکنند؟ دراویش ایرانی در مورد چه موضوعهایی در شبکههای اجتماعی صحبت میکنند؟
در فیسبوک تعداد زیادی گروههای موازی مربوط به دراویش گنابادی وجود دارد که دراویش شخصا آنها را راه اندازی کرده و در حال فعالیت هستند. تعدادی از این گروهها یا صفحات فقط برای بازنشر مطالب و سخنان بزرگان عرفان و تصوف و یا تصاویر بزرگان دراویش استفاه میشود که در این میان اخبارمنتشر شده در سایت مجذوبان نور نیز در این گروهها بازنشر میشود. اکثر این گروهها قابلیت دسترسی عمومی را دارند و باز هستند.
آیا دولت در فعالیتهای دراویش در اینترنت دخالت میکند؟ آیا محدودیتی ایجاد میکند؟ آیا سایتهای دراویش فیلتر هستند؟ چرا دولت این کار را میکند؟
همانطور که در سوال سوم توضیح دادم، دراویش گنابادی در ایران در بایکوت خبری هستند، حاکمیت ایران با هر روشی تلاش میکند که از انتشار اخبار و اطلاع رسانی در مورد وضعیت دراویش گنابادی و نقض حقوق آنان جلوگیری کند. آدرسهای سایت مجذوبان نور از سال ۲۰۰۷ تا کنون بیش از ۴۰ بار فیلتر شده است. از سپتامبر سال ۲۰۱۱ نیز ۴ مورد حملات دی دی داس شدید بر روی سرورهای مجذوبان نور داشتیم که در ۲ مورد از این حملات، سایت برای ساعتها از دسترس خارج شد و مجددا با تلاش و کمک دوستان وضعیت سایت به حالت عادی بازگشت.
با توجه به اینکه روز به روز تعداد بیشتری حسینیه مربوط به دراویش بسته میشود و محدودیتهای بیشتری برای دراویش ایجاد میشود، آیا فکر میکنید استفاده از اینترنت در میان دراویش افزایش یابد؟ آینده جامعه دراویش را چگونه میبینید؟
مشخصا گسترش استفاده از اینترنت و وسایل ارتباطی نوین باعث شده که حداقل در مورد اطلاع رسانی اخبار و مطالب در بین جامعه دراویش سرعت عمل بیشتر شود و این موضوع به ما کمک کرده که بتوانیم خیلی سریعتر از گذشته مواردی اخبار مربوط به تصوف در ایران را اطلاع رسانی کنیم. اما همین گسترش تکنولوژی و نقصهای امنیتی شبکهها و وسایل ارتباطی اجتماعی جدید نیز گاها باعث بوجود آمدن مشکلاتی برای تعدادی از دراویش گنابادی که با مجموعه مجذوبان نور فعالیت میکنند شده است.
دراویش ایران با وجود محدودیتهای زیاد طی قرنها و سالها همچنان اتحاد و همبستگی خودشان را حفظ کردهاند و این روند در آینده نیز ادامه خواهد داشت و حتی با پیشرفت ابزارها و رسانههای جمعی مطمئنا با سرعت بیشتری با یکدیگر در ارتباط خواهند بود، زیرا اینجامعه مانند یک خانوادهٔ بسیار بزرگ است، در نتیجه در کنار یکدیگر با مشکلات رو به رو و آنها را برطرف خواهند کرد.