روزنامه اعتماد نوشت: روزهایی که قرار بود استیضاح یک وزیر آخرین قدم نظارتی پارلمان باشد زیاد دور نیست. همان روزها بود که تصمیم بر آن شد در استیضاحها مصلحتسنجی شود و به دولت فرصت داده شود. با وجود نزدیک بودن آن روزها، به نظر میرسد آن دولتی که مجلس تصمیم داشت با آن اینگونه رفتار کند رفته است و حالا دیگر خبری از آن روزها نیست.
در این روزها «استیضاح» شده است دمدستیترین ابزار نظارتی یک اقلیت تندرو در مجلس. ابزاری که با استفاده تقریبا موفق ۱۰ روز پیششان به دهانشان مزه کرده است و حالا ابزار محبوبی برای آنان شده است. دولت یک سال بیشتر ندارد اما رفتار بخشی از مجلس با آن به هیچ عنوان شبیه به رفتار با یک دولت یک ساله نیست. «ماه عسل» که هیچ این روزها عدهیی هستند که حتی چشم دیدن یک رابطه عادی میان مجلس و دولت را هم ندارند. عرق استیضاح قبلی خشک نشده برنامهریزی کردهاند. اینبار اما نه برای یک وزیر که برای چندین وزیر. اقلیت تندروی مجلس اعتماد به نفس پیدا کرده است آنقدر که از ایستادن مقابل رییس مجلس هم ابایی ندارند و حالا با تکیه بر همین اعتماد به نفس کاذب مشغول جلو رفتن هستند. وزرا را از تریبونهای مختلف تهدید میکنند به آنان هشدار میدهند و تاکید دارند که از هرگونه رابطه عادی جلوگیری کنند.
اگر در دولتهای قبل تا ماههای آخر کار دولت هم برای متوقف کردن استیضاحها برنامه میریختند حالا نگرانی شب و روزشان این است که مبادا میان استیضاحها فاصلهیی بیفتد که نیتشان را باطل کند. جدیدترین و جدیترین پروژه «علی جنتی» وزیر فرهنگ و ارشاد است. وزیری که اوضاعش به حد زیادی شبیه رضا فرجی دانا است. همچون فرجیدانا که افراد حوزه کاریاش به شدت از عملکرد او راضی بودند و مجلس ناراضی، اینبار هم شرایط مشابه است. اینبار هم هنرمندان و نویسندگان از عملکرد وزارت ارشاد راضی هستند و بخشی از نمایندگان ناراضی. نقطه شباهت بعدی این دو وزیر کمیسیونهای تخصصیشان است. جنتی نیز همچون فرجی دانا با کمیسیون تخصصی روبهرو است که کمترین قرابت فکری را با آنها دارد.
هشدار تهدیدآمیز یک سابقه استیضاحدار
تندترین موضعگیری نسبت به فرزند دبیر شورای نگهبان از سوی «الیاس نادران» گرفته شده است. یکی از استیضاحکنندگان وزیر علوم که حالا همقطارانش تصور میکنند تاثیرگذاری نطق او سهم بالایی در عزل فرجی دانا داشته است. با این همه ظاهرا استیضاح فرجیدانا شرایط را برای او به گونهیی کرده است که یک وزیر را تهدید کند. او دو روز پیش در گفتوگو با یک سایت محلی شهر قم به وزیر ارشاد تاخته و با اشاره به اکران برخی از فیلمها و تئاترها اظهار داشت: کمیسیون فرهنگی مجلس دایما با مسوولان وزارت ارشاد جلسه داشته و دغدغهها را به آنها منتقل میکند. وی با بیان اینکه مجلس در تلاش برای برقراری تعامل با دولت است، افزود: حداکثر تلاش مجلس بر این است که با تذکر و همفکری کار را جلو ببرد ولی طبیعی است که اگر مجلس از اثرگذاری بر اصلاح روشهای فرهنگی ناامید شود آن وقت از ابزارهای نظارتی دیگر استفاده میکند. نماینده مردم تهران با اشاره به اینکه مجلس در این رابطه با کسی شوخی ندارد ادامه داد: به نظرم وزیر ارشاد باید دغدغههایی که مبتنی بر دغدغههای نهادهای انقلابی و در راس آن مقام معظم رهبری است و برخی از آنها را به صورت علنی مطرح کردهاند و بعضی را نیز در جلسات خصوصی گفتهاند را جدی بگیرد وسعی در رفع آنها کند. وی تصریح کرد: اگر وزیر ارشاد خود را سرباز نظام میداند باید در چارچوب تدابیر نظام عمل کند و امیدواریم روشهای خود را اصلاح کنند.
یک فیلم دردسرساز شد، صد فیلم دردسرساز نشد
دردسر اصلی وزیر ارشاد از خبر اکران یک فیلم شروع شد. فیلم «من عصبانی نیستم» شد بهانهیی برای رفتو؟ آمد وزیر ارشاد به کمیسیون فرهنگی مجلس. ناگفته مشخص بود که از پاسخهای وزیر ارشاد هم کسی در کمیسیون فرهنگی قانع نمیشود و مرحله بعدی صحن علنی مجلس شورای اسلامی خواهد بود. با این همه تهدید به استفاده از سایر ابزارهای نظارتی در مورد او آن هم از سوی مجلس یک تعریف بیشتر ندارد. مجلسی که تذکرهای کتبی، شفاهی و سوال را گذرانده حالا یک ابزار مغفول مانده بیشتر ندارد که آن هم «استیضاح» است. وزیر ارشاد که سابقه یک بار کارت زرد گرفتن از مجلس را دارد و با آن همه شباهتی که شرایطش با شرایط رضا فرجیدانا، وزیر تازه معزول شده از سوی مجلس دارد شاید سرنوشتشان هم به یکدیگر نزدیک شود. با این همه آن گونه که از خبرها برمیآید ظاهرا قرار است همان ترکیب استیضاحکنندگان وزیر علوم دست به کار استیضاح وزیر ارشاد شوند. استیضاحی که شاید بازهم بتوان آن را نوعی استیضاح «سیاسی» زیر پوشش دغدغههای فرهنگی دانست که در دولت گذشته با هزینه کردهای میلیاردی برای فیلمهای حاشیهیی چون «لاله» نمایان نشده بود.
وزرای به صف شده مقابل مجلس
اما این پایان سونامی «استیضاح»های اقلیت تندروی مجلس نیست. علاوه بر وزیر ارشاد آن گونه که از متن خبرها برمیآید برای وزرای کشور، آموزش و پرورش، نیرو و ارتباطات هم برخی از نمایندگان دست به کار جمعآوری امضا شدهاند. وزیر کشور به دلیل آنچه که بیتوجهی به تذکرات مجلس و بیتوجهی به مسائل امنیتی خوانده میشود حالا با امضای ۶۰ نماینده برای استیضاح مواجه است. این در حالی است که وزیر کشور یکی از نزدیکترین افراد به علی لاریجانی رییس مجلس است که این روزها اقلیت تندروی مجلس او راهم نشانه رفتهاند تا بعد از نافرمانی در برابر دستور علی لاریجانی در مورد استیضاح وزیر علوم، اینبار یکی از کلیدیترین مهرههای رییس مجلس در دولت را هم نشانه بروند. نفر بعدی علی اصغر فانی، وزیر آموزش و پرورش است. استیضاح او هم درست همزمان با استیضاح رضا فرجیدانا کلید خورد و آن گونه که خود استیضاخکنندگان اعلام کرده بودند با ۹۲ امضا به هیات رییسه داده شده بود. موضوعی که حسین سبحانینیا، عضو هیات رییسه مجلس شورای اسلامی آن را رد میکند و به «ایلنا» میگوید که این استیضاح هنوز به هیات رییسه مجلس نیامده است. طرح استیضاح فانی در نهمین ماه فعالیتش هم در شرایطی شکل میگیرد که در دولت گذشته خبری از چنین استیضاحهایی نبود. نفر بعدی حمید چیتچیان، وزیر نیرو است که او هم با تهدید استیضاح روبهرو است. استیضاحش تنها ۱۵ امضا دارد اما بعید نیست که افزایش پیدا کند و جدیتر شود. در نهایت اما واعظی، وزیر ارتباطات نفر آخر است. اینبار واعظی روز گذشته از سوی نصرالله پژمان فر یکی از نمایندگان تندروی مجلس به دلیل افزایش سرعت اینترنت تهدید به استیضاح شده است.
مسیر یکطرفه تعامل
مسیر تعامل مجلس و دولت یکطرفه نبود. راس مجلس تلاش زیادی داشت تا اینجاده دوطرفه شود اما اقلیت تندروی مجلس تصمیم دیگری گرفتهاند. به هر قیمتی تلاش دارند تا جلوی دوطرفه شدن این مسیر را بگیرند. عادت به تعامل دیدن از سوی دولت ندارند و حالا با سونامی استیضاحی که به راه انداختهاند به دنبال دو هدف هستند. اول تخریب کامل رابطه دولت و مجلس و بعد قدرتی که در جستوجویش بودند و زیر سایه نام اقلیتشان نمیتوانستند به آن دست پیدا کنند. حالا اقلیت تندروی مجلس در مسیر یکطرفه تعامل میتازند تا شاید همین مسیر یکطرفه را هم به ورطه تخریب کامل برسانند.