دفتر سیدمحمد خاتمی: سیدمحمد خاتمی، رییس بنیاد باران تاکید کرد: اصلاح طلبی دارای اصول و هویتی روشن است؛ هویت آن عبارتست از اسلام خواهی-و بخصوص حاکمیت عدالت و اخلاق – وجمهوری خواهی- بخصوص حاکمیت و معتبر بودن رای و رضایت مردم. اصلاح طلبی خود را در درون نظام تعریف می‌کند و گرچه اهل انتقاد است اما «تعامل» چه با حکومت و چه با جناح‌های مخالف را نیز مورد توجه قرار می‌دهد ولی تعامل به معنی توبه و دست برداشتن از هویت خود نیست. اگر احیانا گفته شود که از حق و رای مردم دفاع نشود و اگر ظلمی به مردم، دانشجو، استاد یا هر قشری بشود، سکوت کنید، اگر این پذیرفته شود هویت از بین رفته است.
سیدمحمد خاتمی در دیدار اعضای انجمن «فرهنگ و سیاست» دانشگاه‌های شیراز و علامه طباطبایی پس از شنیدن پرسش‌های متعدد و متنوع دانشجویان با محوریت مسایل روز جامعه، استیضاح وزیر علوم، انتخابات و چگونگی تعامل اصلاح طلبان با دولت و مجلس به مهم‌ترین پرسش‌ها پاسخ داد و بیان کرد: یکی از مهم‌ترین رسالت‌های مجلس، نظارت بر اوضاع و امور است. اگر بناست اشکالی به مجلس گرفته شود، این است که آیا این نظارت در همه دوره‌ها و نسبت به همه نهاد‌ها و تشکیلات انجام شده یا با گرایش‌های خاص سیاسی نسبت به برخی جریانات اعمال شده است؟ آیا این نظارت بر آنچه در دادگاه‌ها و مجامع امنیتی، سیاسی، نظامی و دولتی می‌گذرد، اعمال شده یا فقط متوجه برخی جریان‌ها بوده است؟ البته شاید این اشکال به نحوی به همه دوره‌های مجلس وارد باشد.
وی توجهات را به تفاوت اینکه مجلس چه گرایشی دارد و اینکه چه حقوقی دارد، جلب کرد و گفت: مجلس وظایفی دارد و کسی نباید جلوی این وظایف را بگیرد؛ البته می‌توان انتظار داشت که این وظیفه‌ها در چارچوب خواست و مصالح ملی انجام شود نه خواست گروهی اما بالاخره نظارت، سوال و استیضاح وجود دارد و حق مجلس است.
خاتمی در ادامه با خوشفکر و برجسته خواندن شخصیت فرجی دانا، وزیر پیشین علوم بیان کرد: شهادت می‌دهم آقای فرجی دانا اهل سیاست و فکر است اما در مقام رییس دستگاه آموزش عالی به هیچ وجه گرایش‌های سیاسی خاص خود را اعمال نکرده است و پیگیر حق، مصلحت و توقع دانشگاه بوده است و سعی کرده جلوی تحقیرشدگی دانشگاه، دانشجو و دانشگاهیان را بگیرد. تلاش کرده اگر ستمی نسبت به برخی شده، این ستم مرتفع شود و اگر زمینه حضور برای برخی جریان‌ها به ناحق بسته شده، این زمینه باز شود و اگر خلافی بوده با آن خلاف‌ها برخورد شود. به هرحال اینک مجلس استیضاح کرده و جناب آقای فرجی دانا از وزارت رفته‌اند.
وی تاکید کرد: مهم این است که آیا دولت محترم رویکردی ویژه در آموزش عالی و بخش‌های دیگر دارد و بر اساس آن رویکرد‌ها عهد و پیمانی با مردم بسته است؟ مهم این است که دولت این رویکرد‌ها را حفظ کند و بر عهد خود با مردم بماند که بحمدالله تاکنون چنین بوده است.
خاتمی با اشاره به سخنان رییس جمهور مبنی بر اینکه با رفتن یک نفر از دولت رویکرد‌ها و سیاست‌های اصلی تغییر نمی‌کند، بیان کرد: می‌توان امیدوار بود که تغییر و تحولات و جابجایی افراد در رویکرد‌ها اثر ندارد و روالی که مردم و دانشگاهیان خواسته‌اند و در حمایت اقشار مختلف و استادان دانشگاه از آقای فرجی دانا نمود یافت، محقق شود. آن حمایت‌ها نشان داد که خواست و جهت فکری دانشگاه چیست و هر وزیر آموزش عالی بیاید باید آن جهت را ادامه دهد و انشاءالله ادامه خواهد داد.
رییس جمهور پیشین ایران در پاسخ به پرسشی درباره انتخابات آتی بیان کرد: آنچه ما همیشه خواسته‌ایم، انتخابات آزاد بوده است؛ چه آزادی قبل از انتخابات، چه در جریان انتخابات و بخصوص اینکه تصمیمی خارج از ضوابط برای مردم گرفته نشود و گرایش‌های مختلف بتوانند آزادانه در انتخابات شرکت کنند و نتیجه هر چه باشد باید مورد قبول قرار گیرد. این خواست جمهوری اسلامی و مردم است.
خاتمی با اشاره به سخنان رهبر معظم انقلاب اسلامی مبنی بر حق الناس بودن رای مردم تاکید کرد: باید زمینهٔ اعلام و ابراز این حق الناس وجود داشته باشد. اگر مردم در جریان انتخابات ببینند هیچ کس متناسب با گرایش‌های آن‌ها در صحنه نمانده است، این رای اصلا ابراز نمی‌شود بنابراین باید بگذاریم مردم با همه گرایش‌ها بتوانند رایشان را ابراز کنند و این رای خوانده شود و لازم است این تعبیر مهم به شکلی درست اجرایی شود؛ یعنی مردم صاحب رای هستند و این رای، حق الناس است و باید نگهداری شود.
وی با بیان اینکه از تخلف و تقلب سخن نمی‌گوید، افزود: در نظام جمهوری اسلامی که مدنظر ماست همه گرایش‌ها باید بتوانند ابراز رای کنند و جریانات باید آزادانه حضور داشته باشند و به بهانه‌های مختلف حذف نشوند و فقط فرصت فعالیت به برخی جریانات اختصاص نداشته باشد.
خاتمی بیان کرد: باید تلاش شود تا چهره‌هایی در عرصه بیایند که دارای تخصص و آگاهی هستند اما اصل رای مردم است و امیدوارم یک مجلس معتدل، عقلانی، کار‌شناس و شجاع که بتواند وظایفش را به خوبی انجام دهد، شکل بگیرد و اینطور تلقی نشود که انقلاب اسلامی در اختیار یک جریان و گروه خاص است و دیگران حق حضور و شرکت ندارند.
رییس جمهور پیشین ایران که در دوره مسوولیتش بیش از هرچیز بر اجرای قانون اساسی تاکید داشت در پاسخ به پرسشی درباره نقایص قانون اساسی و شعار تحول خواهی جریان اصلاحات بیان کرد: شعار اصلاحات و تحول خواهان و افراد عقلانی و معتدل که به اصل جمهوریت و اسلامیت قانون اساسی اعتقاد دارند، این بوده که قانون اساسی بدون تنازل اجرا شود اما اینکه این قانون اساسی کامل است یا نیست و تامین کننده همه مصالح ملی است؟ قابل بحث است. هیچ دستاورد بشری کامل نیست و این قانون اساسی نیز ممکن است ایراداتی داشته باشد اما باید توجه داشت که قانون اساسی ظرف یکبار مصرف نیست که کنار گذاشته شود.
وی با اشاره به کشورهای توسعه یافته و اهمیت وجود قانون اساسی بیان کرد: قوام نظام‌های جدید که به صورت دولت- ملت (nation-state) مطرح می‌شوند، بر اساس قانون اساسی است و این یکی از دستاورهای بزرگ بشر است و اختصاص به غرب ندارد. حرکت در چارچوب قانون اساسی مبنای نظم نهایی است.
خاتمی یکی از امتیازات قانون اساسی در دوران کنونی را حق قائل شدن برای مردم و حد قائل شدن برای حکومت خواند و توضیح داد: در تئوری، حکومت‌های گذشته به هر شکلی که روی کار می‌آمدند، حدی نداشتند و مردم هم حق نداشتند و فقط تکلیف به اطاعت از حکومت داشتند که این در نظام‌های جدید تغییر کرده است. اگر بخواهیم مرزی بشری نه غربی و شرقی بین دنیای قدیم و جدید بگذاریم، این است که بشر در سیر کمال اجتماعی و تاریخی به این نتیجه رسیده که حکومت‌های مستبد و خودکامه و تمامیت خواه درشان جامعه انسانی نیست.
وی شکل گرفتن حق حاکمیت مردم بر سرنوشت خود و پذیرش آن را حاصل سیرکمالی جامعه بشری خواند و گفت: بشر به این نتیجه مبارک رسیده است که انسان از آن جهت که انسان است -نه بر اساس جنسیت و‌نژاد و حتی دین و آیین خاص – دارای حق است و مهم‌ترین حق، حق حاکمیت بر سرنوشت است. البته این موارد را از متن دین نیز می‌توان استنباط کرد ولی آنچه در تاریخ تحقق یافته است، با رویکرد اساسی دین و آموزش‌های پیامبر اکرم و سایر اولیای دین متفاوت بوده است.
خاتمی در ادامه به آموزه‌های دین اسلام درباره حق انسان اشاره کرد و افزود: به صراحت قرآن، خداوند انسان را مختار آفریده نه مجبور و اگر انسان اختیار دارد، مهم‌ترین اختیار این است که درباره سرنوشت خود تصمیم بگیرد و خوشبختانه این حق حاکمیت بر سرنوشت خویش در اصل ۵۶ قانون اساسی ایران ذکر شده است و هیچکس نباید این حق را از انسان سلب کند.
رییس جمهور پیشین ایران با بیان اینکه یکی از مهم‌ترین محورهای قانون اساسی شکل گیری ضابطه نظم اجتماعی بر اساس صاحب حق بودن انسان و دارای حد بودن حکومت است، بیان کرد: موجودیت حکومت بر پایه رضایت و رای مردم است و قدرت واقعی از آن مردم است یعنی اساس قدرت امری است منتشر در میان مردم و قدرت متمرکز (دولت) نماینده مردم است البته دولت و ملت، حقوق و تکالیف متقابل هم دارند.
خاتمی با تاکید بر حق نظارت مردم بر حکومت و تعبیر امیرالمومنین (ع) مبنی بر اینکه «مقدس نیست امتی که مظلوم در برابر ظالم نتواند بدون لکنت زبان بیان حق کند»، افزود: مظلوم باید بتواند بایستد، اعتراض کند و به لکنت زبان نیفتد و با صراحت سخن بگوید نه اینکه به دلیل اعتراض و انتقاد تحت فشار قرار گیرد.
وی در ادامه به ضرورت تعیین حد حکومت‌ها و حق ملت‌ها و ضمانت اجرای آن‌ها در قانون اساسی تاکید کرد و یادآور شد: ممکن است ما به این نتیجه برسیم که در تعیین این حد و حق و ضمانت اجرایی آن ایراد و خللی وجود دارد اما این قانون اساسی به شکل دموکراتیک به رای و تایید مردم رسیده است و البته در خود قانون اساسی پیش بینی شده که قابل تغییر و ترمیم است.
خاتمی با بیان اینکه همه باید به قانون اساسی تن بدهند، گفت: شاید در طول زمان مردم به این نتیجه برسند که می‌توان تغییری در قانون ایجاد کرد اما نباید این را به بوالهوسی واگذار کرد.
وی رمز و راز ماندگاری جامعه را پایبندی به قانون اساسی دانست و با طرح این پرسش که مردم در انقلاب اسلامی چه خواسته‌ای داشتند؟ بیان کرد: ملت ایران خواستار جمهوری اسلامی بوده و هستند و آنچه مهم است تن دادن به لوازم جمهوری اسلامی است. اصلاح طلبان از جمهوری اسلامی به عنوان خواست تاریخی ملت ایران و حکومتی که متناسب با فرهنگ، سابقه تاریخی کشور و گرایش‌های موجود در جامعه است دفاع می‌کنند.
خاتمی جمهوری را متکی بر خواست و اراده مردم معرفی کرد و افزود: تعبیر امام از «جمهوری به همان معنایی که در دنیاست» یعنی پذیرش حق مردم و پذیرش نظارت مردم بر حکومت. این نظارت نه تنها حق بلکه وظیفه مردم است و در آن انتقاد، بحث و گفت‌و‌گو، سوال و بازخواست وجود دارد و مردم این حق را دارند که با رای خود حکومت‌ها را جابجا کنند.
رییس جمهور پیشین ایران در توضیح اسلامیت جمهوری اسلامی با اشاره به دیدگاه‌هایی که فقط خواهان اجرایی شدن برخی ظواهر دینی هستند و به زندگی، معیشت، حقوق و آبروی مردم توجهی ندارند، این دیدگاه را درست ندانست و یادآور شد: این طور نیست که حکومت متضمن منافع و مصالح مردم نباشد و در برابر فقر و فساد جامعه مسوولیتی نداشته باشد.
وی با طرح این پرسش که آیا باید لوازم جمهوریت را کنار گذاشت تا به اسلامیت رسید؟ این تفکیک را نادرست خواند و یادآور شد از چنین نگاهی داعش و طالبان تولید می‌شود. جمهوری دستاورد تکامل عملی و علمی بشر در تاریخ است و بشر رنج‌ها کشیده تا به این نتیجه رسیده که حکومت‌های مردم سالار متناسب‌ترین حکومت با کرامت، رشد، مصالح و حقوق انسان است.
خاتمی با مهم خواندن محتوای مردم سالاری و تفاوت نگاه ملت‌ها به محتوای مردم سالاری گفت که غرب با نگاه لیبرالیستی و تحت شرایط تاریخی خود خواهان محتوای لیبرالی است و ما مسلمانان خواهان محتوای اسلامی هستیم.
وی در ادامه با اشاره به تاکید پیامبر (ص) بر برپایی عدل و قسط در جامعه، ملاک، معیار، نظم و سامان اجتماعی در دیدگاه پیامبر را عدالت خواند و افزود: پیامبر (ص) به برپایی عدل از سوی مردم تاکید دارد نه اینکه پیامبران می‌آیند که به زور قسط و داد را به جامعه بدهند و منظور از قسط و داد هم عبارت از آن بینش‌های تنگ و تاریک برخی جریانات نیست. پیامبر بر نقش مردم در به پا کردن قسط تاکید دارند.
خاتمی با بیان اینکه قسط آن است که عقل و عرف بشری بتواند به ملاک‌های کلی آن برسد گفت: ملاک نظم اجتماعی در بینش دینی قسط و عدل است؛ یعنی عدل میان زن و مرد و بخش‌های مختلف و همه افراد جامعه. عدل این است که فقر و فساد در جامعه نباشد و زمینه بهره گیری از علم برای همه فراهم باشد و هرکس در این نظام است، حقوقی دارد. مصداق‌های عدل در قرآن و روایات، بسیار اشاره شده است.
رییس جمهور پیشین ایران در ادامه شرط حکومت اسلامی را پیاده کردن و اجرای عدل در متن جامعه توسط خود مردم با رسیدن به آگاهی و رشد خواند و گفت: اگر جامعه ناعادلانه شد، هر عنوان و ظاهری داشته باشد آنجامعه، جامعه اسلامی نیست.
وی، اخلاق را دومین مبحث مهم جامعه اسلامی معرفی کرد و با اشاره به رسالت پیامبر برای تکامل اخلاق تصریح کرد که طبق آموزه‌های اصیل دینی در هر جامعه اسلامی باید عدل و اخلاق حاکم باشد و باید جوامع را با این ملاک سنجید. اگر در جامعه‌ای عدل نباشد و کسانی در فقر به سر ببرند و کسانی دیگر شکم باره باشند و اگر حق مظلوم پایمال شود، اینجامعه و جمهوری اگر همه ظواهر اسلامی را هم داشته باشد اما جامعه و جمهوری اسلامی نیست.
خاتمی تاکید کرد که یکی از خواسته‌های ملت رشید ایران در انقلاب اسلامی علاوه بر دستیابی به امتیازات دموکراسی و آزادی و حق تعیین سرنوشت، انتخابات آزاد و…، از بین بردن بی‌عدالتی در عرصه ملی و بین المللی بود.
وی این پرسش را در برابر دنیای غرب گذاشت که دموکراسی در عرصه بین المللی چه جایگاهی دارد و چگونه است که اسراییل که با غصب سرزمین‌های دیگری ایجاد شده و هر روز در حال سرکوب است و حدود ۳۰۰ کلاهک هسته‌ای دارد مورد حمایت است اما آن مظلومانی که می‌خواهند در خانه خود بمانند، تروریست معرفی می‌شوند؛ این بی‌عدالتی نیست؟ آیا نظام‌های دموکرات دنیا که در عرصه داخلی دستاورد داشته‌اند توانسته‌اند این دستاورد‌ها را در عرصه بین المللی پیاده کنند.
خاتمی در ادامه به بداخلاقی‌های موجود در عرصه سیاست اشاره کرد و توضیح داد: در بینش‌های قدیم مبنای سیاست، فضیلت بود و از دوره ماکیاولی مبنای سیاست، قدرت تعریف شد یعنی حفظ و بسط قدرت ملاک سیاست می‌شود و دین و اخلاق با این ملاک سنجیده می‌شود. با این تعریف اگر رفتار غیر اخلاقی و تحقیر انسان موجب حفظ قدرت شود، مجاز است و البته می‌گوید حاکم باید ریا کند و خود را با فضیلت نشان دهد.
وی با اشاره به اینکه روح سیاست در دوران جدید سودمداری و آن هم سود مادی و حفظ قدرت است بیان کرد: قدرت‌های بزرگ بر اساس منافع خود تصمیم می‌گیرند و با صراحت می‌گویند منافع ما با منافع اسراییل گره خورده است بنابراین از ستم‌های او هم حمایت می‌کنند و روزی دیگر می‌گویند مصالح ما با اتمی شدن ایران سازگار نیست پس مخالفت می‌کنیم اما با اتمی شدن اسراییل سازگار است.
خاتمی، حفظ قدرت را ملاک رفتار امروز حکومت‌ها در عرصه داخلی و بین المللی عنوان کرد و افزود: به لحاظ نظری امروز دنیا به این نتیجه رسیده که انتقاد کردن حق انسان هاست در حالی که امیرالمومنین می‌گوید انتقاد وظیفه شماست و اگر بخواهیم مبنای واقعی اسلام را پیاده کنیم در واقع ما یک گام از دنیا جلوتریم.
او با اشاره به قرائت‌های مختلف از دین اسلام به برخی جریانات افراطی متحجر خشن در منطقه که به نام اسلام، زنان را می‌فروشند و با اره، سر می‌برند و نامش را جهاد اسلامی می‌گذارند، اشاره کرد و توجهات را به رفتار پیامبر (ص) پس از فتح مکه و بخشش عمومی جلب کرد و یادآور شد که پیامبر به گروه‌های تندروی آن روز که قصد انتقام داشتند، فرمود امروز، روز مهربانیست و اسلام واقعی را در همین رفتار پیامبر باید جستجو کرد.
خاتمی تاکید کرد: ما جمهوری اسلامی و اجرای احکام اسلامی را می‌خواهیم و معتقدیم احکام اسلامی با اجتهاد نو می‌توانند متحول شوند و طبق دیدگاه‌های امام (ره) متناسب با زمان و مکان باشند.
رییس بنیاد گفت‌و‌گوی تمدن‌ها در ادامه محتوای جمهوری اسلامی از نگاه اصلاحات را حاکم بودن عدالت و اخلاق در جامعه عنوان کرد و افزود: باید از رای، حق، برخورداری و آزادی مردم دفاع کرد.
وی در بخشی از سخنانش پایه‌های اصلی استقرار یک مردمسالاری و جمهوریت را بسط پایگاه‌های مدنی خواند و بر ضرورت ساماندهی این نهاد‌ها تاکید کرد و گفت: ما در مقام استقرار نظام مردم سالاری هستیم و حکومت وظیفه دارد این گروه‌ها و تشکل‌های غیردولتی را تقویت، هدایت و حمایت کند.
خاتمی با بیان اینکه نباید از نگرانی و بیم برخی تلفات به دلیل باز شدن فضا جلوی اصل آزادی و فعالیت‌ها را گرفت یادآور شد: حکومت باید حوصله داشته باشد و برافروخته نشود.
وی با اشاره به رشد جریان اصلاح طلب و نبودن دیدگاه‌های افراط گرایانه در بین اصلاح طلبان و برعکس وجود افراط در جریان مقابل بیان کرد: خوشبختانه معدلی از اصلاح طلبان و اصولگرایان به یک نوع بلوغ فکری، رشد و اعتدال رسیده‌اند و این لازمه سیر جامعه در مسیر رشد است و جامعه یک شبه دموکرات نمی‌شود.
رییس بنیاد باران با ابراز امیدواری نسبت به اینکه ایران به سوی پیاده کردن ملاک‌های مردم سالاری حرکت کند اظهار کرد: اولین کار این است که حکومت، خود تحمل کند تا تحمل جامعه را بالا ببرد. از دید اصلاح طلبان، انقلاب ما اسلامی است اما اسلامی که ما می‌شناسیم تمام مردم اعم از مسلمان و غیرمسلمان را شهروند این کشور می‌داند. عدالت و اخلاق در جامعه و ملاک‌های جمهوریت در آنجایگاه واحد دارد.
خاتمی در پاسخ به برخی پرسش‌های دانشجویان درباره عملکرد دولت بیان کرد: آقای روحانی در مقام اعلام موضع یک گام از رویکرد‌هایش عقب نیامده و دفاع کرده‌اند و با اینکه در تعامل با قوای دیگر احترام آن‌ها را حفظ می‌کنند اما در عمل بر روی مواضع خود ایستاده‌اند.
وی دولت روحانی را در برخی بخش‌ها به ویژه اقتصاد و سیاست خارجی موفق خواند و گفت: برخی جریانات این‌ها را قبول ندارند و نمی‌خواهند تحمل کنند و امکانات دارند و فعالیت می‌کنند اما آقای روحانی نیز ایستاده‌اند و امیدواریم در مذاکرات خارجی هم به نتیجه مطلوب برسند.
رییس جمهور پیشین ایران افزود: ما معتقد بودیم باید فضای امنیتی به فضای سیاسی تبدیل شود و زندانی سیاسی نداشته باشیم و سخت گیری‌ها و حصر‌ها برداشته شود اما برخی جریاناتی هستند که حیات خود را در تداوم این فضای امنیتی می‌بینند و آقای روحانی هم نمی‌توانند واقعیت‌ها را یک شبه عوض کنند.
وی با یادآوری این نکته که رییس جمهور یک روشنفکر نیست که فقط اظهارنظر کند و باید در عمل اقدام کند افزود: اگر ما ببینیم این دولت راه خود را گم نکرده است و نسبت به روال خود تعهد دارد باید حمایت کنیم و سعی کنیم موفق باشد و مشکلاتش را درک کنیم.
خاتمی در مجموع دولت روحانی را دولت موفقی خواند و با بیان اینکه عقبگردی در مواضع روحانی نمی‌بیند تاکید کرد: البته مشکلاتی وجود دارد و در عملکرد همه دولت‌ها این مشکلات وجود دارد و نمی‌توان انتظار داشت که دولت بی‌عیب باشد.
او این نکته را یادآور شد که ما در انتخابات شرکت نکردیم که دوستان ما روی کار بیایند بلکه نظر ما این بود که روال‌ها و رویکردهای نادرست اصلاح شود و بحمدالله دولت و رییس جمهوری داریم که رویکرد خوبی دارد.
خاتمی در پاسخ به پرسشی درباره پایگاه مردمی اصلاح طلبان و نظارت بر نهادهای کنترلی بیان کرد: ما توسعه خواه و تحول خواهیم و می‌گوییم مبنای کشور و همه اختیارات و امکانات کشور برای یک گروه و جریان نباشد و البته نمی‌گوییم جریانات مخالف ما و حتی تندروی‌ها نباشند ولی در جای خود باشند نه صاحب کشور.
وی به اشتباه اصلاح طلبان در انتخابات ۸۴ و جبران آن با عقلانیت اصلاحات در انتخابات ۹۲ اشاره کرد و گفت: ما در انتخابات ۹۲ دیدیم که روح مردم به جریان اصلاحات علاقه دارد و اگر ما متحد باشیم، مردم انتخاب می‌کنند بنابراین باید اتحاد خود را حفظ کنیم و ملاک را عقلانیت قرار دهیم و باید همگرایی عقلانی داشته باشیم.
خاتمی بر ستم‌هایی که طی سال‌های گذشته بر جریان اصلاح طلبی رفته است، اشاره کرد و گفت: استراتژی ما تعامل است؛ تعامل با حاکمیت و حتی جریان‌های مخالف با حفظ هویت. گوشزد من به دوستانی است که با رویکرد تعاملی ایراد و اعتراض دارند؛ این تعامل به معنی توبه از هویت خود نیست. هویت ما اسلام خواهی –بخصوص حاکمیت عدالت و اخلاق در جامعه -و جمهوری خواهی –یعنی حاکمیت رای و رضایت مردم در جامعه- است و اگر گفته شود که شرط فعالیت این است که از حق و رای مردم دفاع نکنید و اگر ظلمی به دانشجو و مردم و استادی رفت، سکوت کنید و این پذیرفته شود، دیگر این هویت از بین می‌رود. تعامل با حفظ هویت را باید مبنای عمل قرار دهیم و امیدوار به رشد جامعه باشیم.
وی در پایان با تاکید بر کمک به دولت و البته نقد دولت با همه نیروهایی که مخالف ویرانگری هستند بیان کرد: معتقدم در جایی که حتی تیشه به ریشه دولت زده می‌شود چه رسد به اصلاحات، حتی نقد هم باید با احتیاط انجام شود.
در این دیدار که در فضایی غیررسمی و دوستانه با دانشجویان برگزار شد، خاتمی با دستمریزاد به فعالیت‌های اجتماعی انجمن سیاست و فرهنگ، از آن‌ها دعوت کرد تا با حفظ عقلانیت و برگزاری سمینار‌ها و نشست‌های مختلف، پرسش‌های خود را بسط دهند و پاسخ‌های مختلف دولتی‌ها، غیردولتی‌ها و متفکران را دریافت کنند و نتیجه را به جامعه منعکس کنند؛ چون نمی‌شود از یک نفر سوال کرد و همه جواب‌ها را گرفت.
منبع : ندای سبز آزادی