شهریورماه ۶ سال پیش جامعهی دراویش طریقت نعمتاللهی گنابادی شاهد موج تازهای از سرکوب، آزار و اذیت همکیشان خود در شهرستان کوار از توابع شیراز بود. غائلهی کوار به تحریک و مباشرت چند طلبهی افراطی و با پشتیبانی قشریون مذهبی علیه دراویش و حملهی گسترده به آنان آغاز گردید و در ادامهی این تعرضات سازمانیافته در تاریخ ۱۳ شهریورماه سال ۹۰ با تیراندازی به ۴ درویش گنابادی و شهادت مهندس وحید بنانی و مجروح شدن ۳ تن دیگر به ضرب گلوله مرحلهی جدیدی از سرکوبها و فشارها شکل گرفت. وکلای دراویش گنابادی و مدیران سایت مجذوبان نور در تهران و شیراز دستگیر و جمع کثیری از درویشان بازداشت شدند.
در سال ۹۱ آقایان صالح مرادی و کسری نوری از فعالان حقوق دراویش و مدیران سایت مجذوبان نور که در پی موج بازداشت گستردهی همان ایام دستگیر و در زندان عادلآباد شیراز محبوس بودند با همراهی ۴۱ نفر از دراویش ساکن کوار در دادگاه ویژه روحانیت شیراز از طلبههایی که مسببین اصلی درگیریها بودند، طرح شکایت کردند.
چنانچه در خبرها آمد در هفتهی اخیر پس از گذشت قریب به ۶ سال از طرح شکایت علیه طلبههای مذکور احکام قطعی آنها صادر شده است که تصریحی بر مظلومیت دراویش کوار بود. در همین رابطه با آقای صالح مرادی به گفتگو پرداختیم:
***
• آقای مرادی در هفتهی گذشته احکام قطعی شکایتی که شما در ۶ سال پیش علیه طلبههای حاضر در واقعهی حمله به دراویش کوار داشتید از سوی دادگاه ویژه روحانیت صادر شد. رأی صادره و اتهامات محکومین چه بود؟
اتهامات این ۴ طلبه که سردستگان حملهی سازمانیافته به دراویش کوار در روز واقعهی ۱۱ شهریور ۹۰ بودند و با سوءاستفاده از کسوت روحانیت بدان مبادرت کردند بدین شرح است: حمله و ضرب و شتم دراویش، نشر اکاذیب، تخریب اموال عمومی و خصوصی متعلق به درویشان، توهین و افترا به دراویش، پخش اعلامیه، سی دی، شبنامه و سخنرانی بر منابر علیه دراویش، تحریک احساسات مذهبی مردم، راهپیمایی بدون مجوز و اخلال در نظم عمومی که متأسفانه در مرحلهی دادرسی به صورتی ناعادلانه اتهامات آنها به اخلال در نظم از طریق راهپیمایی بدون مجوز و برهم زدن نظم نماز جمعه تقلیل یافت و در نهایت با وجود پیگیریهای شکات شعبه دوم تجدیدنظر دادگاه ویژه روحانیت تنها ۲ تن از طلبهها را به سی و چهار ضربه شلاق و ۶ ماه حبس تعلیقی محکوم کرد.
• انگیزه و نقش طلبههای متهمی که به آنها اشاره کردید در واقعهی حمله به دراویش کوار چه بود؟
شاید بتوان از انگیزهی آنها با یک جمله از قول خودشان در جلسهی اخیر دادگاه پرده برداشت و آن استیصال آنها از اقبال مردم به مکتب درویشی بود چنانکه طلاب محکوم در جایگاه اعتراض خطاب به قاضی دادگاه روحانیت میگفتند درویشان همهی مردم را به سمت خودشان کشیدهاند. هراس آنها از گسترش روحیهی درویشی به معنای محبت و رفاقت در میان آحاد مردم بدون نگاه تبعیضگرایانه مرسوم است و اما اگر بخواهم از نقش طلبهها در واقعهی کوار به طور خلاصه بگویم باید آنها را مهرههایی در سیاست سرکوب و ارعاب سال ۹۰ دانست، چنانکه خودشان نیز در اعترافاتشان در جلسهی دادگاه به عاملیت مسئولان بالادستی در سازمان تبلیغات اسلامی و شورای تأمین شهرستان کوار به صراحت و با بردن نام افراد اشاره کردند. این طلبهها از سوی سازمان تبلیغات اسلامی برای تبلیغ علیه درویشی به شهرستان کوار فرستاده شده بودند تا با تحریک احساسات مذهبی مردم و ترویج خشونت با آغاز یک جنگ روانی علیه دراویش ساکن کوار مقدمات حمله به آنها را فراهم کنند. چنانکه بر اساس اعترافات آنها در جلسهی دادگاه؛ فرماندار وقت کوار در جلسه شورای تأمین که پیش از حمله به دراویش تشکیل شده بود از آنها خواسته بود که با حمله به دراویش حماسه خلق کنند و طبق همین اعترافات، اتهاماتی را که دادگاه ویژه روحانیت به این طلبههای جوان منتسب ندانسته است نیز به وضوح و با صراحت محرز و منتسب است حال آنکه با تبرئهی آنها در اکثر اتهامات روبرو شدهایم، البته در شرایط کنونی احکام صادره و موضعگیری دستگاه قضایی هرچه غیر از این، بعید و دور از انتظار بود.
• در حال حاضر مشکلات و وضعیت دراویش کوار چگونه است و چه تعداد از آنها محکوم به تبعید، زندان و یا گرفتار پیگرد قضایی هستند؟
ضرب و شتم و زندان و تبعید دراویش کوار پس غائله سال ۹۰ ادامه پیدا کرد به شکلی که امنیت و آسایش دراویش این منطقه پس از گذشت شش سال هنوز برقرار نشده و ۶ تن از آنها محکوم به تبعید بوده و آقای شمشیرزن نیز به شکلی غیرقانونی قریب به یکسال است که در زندان مرکزی بندرعباس محبوس است، همین طور نزدیک به ۴۰ تن از دراویش کوار یا طعم بازداشت را چشیدهاند و یا در انتظار اجرایی شدن محکومیتهای ناعادلانه خود هستند، به این موارد مزاحمتهای گاه و بیگاه نیروهای امنیتی و انتظامی برای مجالس درویشی در این شهرستان را اضافه کنید. البته جدا از مشکلاتی که دراویش به صورت خاص در کوار با آن روبرو هستند مشکلات عام جامعه درویشی در کل کشور را همچون اعمال سیاست بایکوت خبری و حصر حضرت آقای دکتر نورعلی تابنده مجذوبعلیشاه، قطب معظم دراویش گنابادی را باید بدان افزود.
• آقای مرادی در پایان به نظر شما آیا این حکم صادرشده در دادگاه ویژه روحانیت تأثیری در پیگیریها و محکومیتهای ناعادلانهی قضایی دراویش ساکن کوار خواهد داشت؟
اگر از منظر حقوقی به قضیه نگاه کنیم و فرض را بر عدالت در دستگاه قضایی بگذاریم، قطعاً بیتأثیر نخواهد بود زیرا در احکام صادره به صراحت قشریون و افراطیون مذهبی که طلبههای محکوم سردستگان آنها بودند را عامل در اخلال در نظم عمومی میداند و به همین جهت حملهی آنها به دراویش به لحاظ قضایی توسط دادگاه ویژه روحانیت اثبات شده است، از همین رو درویشان کوار از نگاه قانون حکم مدافع را داشتهاند و از تمامی اتهامات مبرا هستند. با این حکم صادره، دستگاه قضایی میبایست دراویش کوار را که تحت عنوان اتهامی محاربه به تبعید و نفی بلد محکوم کرده، تبرئه نماید.