دكتر سید مصطفي آزمايش: درسی برای احرار و ابرار روزگار

حضرت آیت الله العظمی حسینعلی منتظری ندای قدسی "یاایّتَهاالنّفسُ المُطمَئنّةُ إرجِعی إلی رَبّکَ رَاضِیةً مَرضِیةً" را بگوش جان از سروش نیوشید و در مقام قرب رَب "فی مَقعَدِ صِدقٍ عِندَمَلیکٍ مُقتَدر" آرامید. درحیاتش، اسوه جوانمردی و اخلاق بود؛ و جوانمردی ارزشی است که به سبب وجود آن انسان، از دد و دیو متمایز میشود. منتظری اعلم فقهای زمان بود. اما نه به این اعتبار که علوم زیادی را بخاطر سپرده بود، یا قوهء استنباط قویتری نسبت به سایر فقها داشت، بلکه از آن جهت که فریفته قدرت و تجمل و دنیاپرستی نشد، و هرجا که لازم آمد در برابر ظلم و ظالم ایستاد و در دفاع از مظلومان فریاد بلندکرد  او اعلم فقها بود، چون از علم به عمل رسیده بود و با غمخوارگی از همنوعان بیدفاع در برابر جور جائران، آرامش و آسایش را برخود حرام کرد، و در عمل خویش نشان داد و ثابت کرد که : علم، آدمیّت است و جوانمردی و ادب * ورنه ددی، به صورت انسان مصوری 

حضرت آیت الله العظمی حسینعلی منتظری ندای قدسی "یاایّتَهاالنّفسُ المُطمَئنّةُ إرجِعی إلی رَبّکَ رَاضِیةً مَرضِیةً" را بگوش جان از سروش نیوشید و در مقام قرب رَب "فی مَقعَدِ صِدقٍ عِندَمَلیکٍ مُقتَدر" آرامید.

درحیاتش، اسوه جوانمردی و اخلاق بود؛ و جوانمردی ارزشی است که به سبب وجود آن انسان، از دد و دیو متمایز میشود. منتظری اعلم فقهای زمان بود. اما نه به این اعتبار که علوم زیادی را بخاطر سپرده بود، یا قوهء استنباط قویتری نسبت به سایر فقها داشت، بلکه از آن جهت که فریفته قدرت و تجمل و دنیاپرستی نشد، و هرجا که لازم آمد در برابر ظلم و ظالم ایستاد و در دفاع از مظلومان فریاد بلند کرد.

او اعلم فقها بود، چون از علم به عمل رسیده بود و با غمخوارگی از همنوعان بیدفاع در برابر جور جائران، آرامش و آسایش را برخود حرام کرد، و در عمل خویش نشان داد و ثابت کرد که

علم، آدمیّت است و جوانمردی و ادب

ورنه ددی، به صورت انسان مصوری

پیام او به همه کسانی که ظلم ظالمان را میدیدند و با سکوت خود بر آن اعانت میکردند، و نسبت به تحقیر نام اسلام از جانب جباران بی اعتنا بودند و جفاکارانه برخود نام علامّه و فقیه مینهادند چنین بود

دعوی مکن که برترم از دیگران به علم

چون کبر کردی از همه دونان فروتری 

از من بگوی عالم تفسیرگوی را

گر در عمل نکوشی، نادان مفسری

نسلهای امروز و فردایِ این  مرز و بوم با اندیشه عمیق در سیرت ورفتار این مجاهد نستوه، با ارزشهای جوانمردی و انسانیت آشنا میشوند و در مییابند که میتوان مانند منتظری زیست، در برابر ستمگر ایستاد و غمخوار ضعیفان  و ناتوانان بود. جوانان این مرز و بوم در مییابند که جوانمردی در بی ادعایی است، جوانمردی به دعوی و ادعا نیست. جوانمردی ارزشی اخلاقی است که خود را در بی ادعایی و غمخواری از مظلومان به جلوه در می آورد.

امروز جهان و جهانیان چشم در عروج حسینعلی منتظری دوخته اند، همچنان که دیروز  در گاندی دوخته بودند. جوانان  ایران و جهان که تا دیروز از شجاعت و اخلاق و جوانمردی ماهاتما گاندی الهام میگرفتند، امروز شاگردان مدرسه اخلاق جوانمردانهء منتظری اند، و باالهام گرفتن از سنت او راحت و آسایش را برخود حرام میدارند، تا فریاد مظلومان را در قم و اصفهان و بروجرد و گوشه و کنار مملکت  بشنوند و بگوش جهانیان برسانند و نسبت به آلام همنوعان بیتفاوت نباشند.  اینیشتن  بعد از مرگ گاندی گفت نسلهای آینده بسختی خواهند پذیرفت که گاندی یک انسان واقعی بود نه  اسطوره. و امروز درایران اسطوره دیگری به تاریخ جوانمردان جهان پیوست که واقعیت داشت.

بنی آدم اعضای یک پیکرند

که در آفرینش زیک گوهرند

چو عضوی به درد آورد روزگار

دگرعضوها را نماند قرار

تو کزمحنت دیگران بی غمی

نشاید که نامت نهند آدمی

آتشکدهء جوانمردی و فتوت فروزنده تر و شعله هایش سرکش تر باد

سی اُم آذرماه هشتادوهشت

سید مصطفی آزمایش