حاج سید جوادی از روزهایی گفت که در حسینیه ارشاد با یاران همراهش جلسه ای مخفیانه می گذاشت و هنوز شاه بود که به قانون اساسی دموکراتیک فکر می کردند، او به ما گفت که مشکل شکل حکومت نیست ، مشکل آزادی انتخابات است که از زمانه رضا شاه تا به حال یک منوال داشته و جز در چند دوره کوتاه به ضرب انقلاب و اصلاحات کسی انتخابات آزاد ندیده است. صدر حاج سید جوادی آنقدر انتخابات تصنعی دیده است که دیگر عمق ماجرا را می بیند و نه ظاهر پارلمانی یا ریاستی. می گوید اگر هیات نظارت بر انتخابات دستورات حکومت را اجرا کند، اصولا انتخابات به جایی نمی رسد و منتخبین مردم بر کرسی پارلمان نخواهند نشست.
در ادامه، گفتگوی جرس با دکتر صدر حاج سید جوادی را بخوانید. .
جناب دکتر صدر،آقای خامنه ای در سفر به کرمانشاه از تغییر رژیم ریاستی به رژیم پارلمانی گفتند، خود شما در جریان تصویب قانون اساسی و پیش نویس قانون بوده اید ، اصولا نویسندگان قانون اساسی چرا نظام پارلمانی را انتخاب نکردند؟
اساسا وقتی هنوز شاه نرفته بود، ما به این فکر افتادیم. بنی صدر ، آقای میناچی مدیر کنونی حسینیه ارشاد و آقای عبدالکریم لاهیجی بودند. به این فکر افتادیم که وقتی سیستم عوض شود باید قانون اساسی تازه ای باشد. آقای خمینی وقتی از ما پرسیدند گفتیم که چنین قانون اساسی را در حسینیه ارشاد نوشتیم که منطبق با خواست مردم و منطبق با سیستم جدید باشد. این بود که چند نفر که حقوقدان بودند جلساتی تشکیل دادیم و قانون اساسی تنظیم کردیم. به آقای خمینی هم گفتیم وقتی آمدند تهران. ایشان گفتند که این قانون اساسی را بدهید به دکتر حبیبی که به دستور من قانون اساسی تنظیم کرده تا با این طرح تلفیق شود. ناچار طرح قانون اساسی را عینا به آقای حبیبی دادیم. آقای جبیبی طبق خواسته و میل دستگاه و آقایان خمینی و هاشمی و مطهری، تغییراتی در قانون اساسی دادند و مورد قبولشان قرار گرفت و کم و زیادش کردند و آن قانونی که ما تنظیم کرده بودیم ، از دست رفت. ما در قانون اساسی در نظر داشتیم که هر چه بیشتر رای مردم لحاظ شود و برای همین رییس جمهور و نخست وزیر و پارلمان همه چیز به خواست و رای مردم بوده است.
جناب دکتر، آقای هاشمی رفسنجانی به دنبال گفته های رهبری درباره تغییر رژیم به پارلمانی و حذف ریاست جمهوری گفتند که این تضعیف جمهوریت نظام است، نظر شما چیست؟
شکی نیست که جمهوریت نظام مورد سوال قرار می گیرد. اگر انتخابات آزاد انجام شود و آن مجلس چنین قانونی بگذارد، مشکلی نیست و همان اجرا می شود. در قانونگذاری قانون اساسی مورد توجه است که قانونی بر خلاف آن نگذرد و افراد نمی توانند خلاف قانون اساسی کاری بکنند. آنچه مربوط به تغییر قانون اساسی است، مربوط به مجلس است و باید رفراندم برگزار شود… ممکن است که کسانی از وکلا بخواهند و طرحی بدهند برای تغییر قانون اساسی، آن موارد قابل تجدید نظر است.
یکی ازنمایندگان گفته است که ولایت فقیه با نظام پارلمانی سازگارتر است ، به نظر شما شیوه ریاستی و رییس جمهور منتخب مردم با ولایت فقیه ناسازگار است؟
این مساله ولایت فقیه در قانون اساسی آمده است. ولایت فقیه به معنای حکومت بر مردم است وقتی به مجلس واگذار شد و برخی حقوقدانان معتقدند که ولایت فقیه قابل اجرا نیست .
وقتی مجلس تشکیل شد و قانونی بر خلاف ولایت فقیه تصویب کرد این قانون معتبر است. حالا برخی می گویند که ولایت فقیه بالاتر از قانون اساسی است، این ولایت فقیه از زمان فتحعلی شاه ابراز شد و ولایت دینی و مسائل دینی مثل خمس و زکات بود، از نظر ما این درست نیست که همه حکومت را ولایت فقیه کنترل کند و همه تصمیمات با ایشان موافقت داشته باشد. به نظر حقوقی ما، قوانین مجلسِ منتخب، باید اعمال شود و نه خواست ولی فقیه. ولایت فقیه به نظر من ولایت دینی است در خمس و زکات و سهم امام و روزه و نماز و …یک مجتهد مبرز باید در این خصوص نظر بدهد. اما آقایان می گویند که دستور فقیه در مورد همه شئونات مملکت است. اما به نظر ما اسمش در خودش آمده، ولایت فقیه است، یعنی آنچه به فقه مربوط است و نه حکومت.
آقای دکتر چندی پیش شما و تعدادی از فعالان ملی مذهبی نامه ای نوشته بودید درباره انتخابات مجلس و تاکید کرده بودید کمترین چشم انداز روشنی برای صیانت از آرای مردم نمی بینید ، با توجه به اینکه در انتخابات مجلس آینده امکان حضور اصلاح طلبان کمرنگ شده ، نظر شما درباره این انتخابات چیست؟
توجه بفرمایید، رویه در همه انتخابات سالم دنیا به این صورت بوده که برای نظارت بر انتخابات کسانی را انتخاب می کنند که افراد مورد اعتماد مردم باشند. افراد صدیق و با صفا ، باید به این صورت باشد که مثلا در تهران افرادی مورد وثوق مردم مثل آقای موسوی برای نظارت انتخاب شوند. اما اگر کسانی برای نظارت انتخاب شوند که به دستور دولت و آمران حکومت رفتار کنند،این انتخابات سالم نیست.
باید کسانی را بگذارند که تقلبی در کارشان نیست و تقلب و دروغ را گناه بزرگ می دانند. دروغ فقط مربوط به اسلام نیست، دروغ چیز بدی بوده که حتی پادشاه هخامنشی می گفت خدایا مملکت مرا از دروغ حفظ کن. انتخابات منصفانه و بی طرفانه این است که در وزارت کشور افراد مورد اعتماد را انتخاب کنند و بگویند شما انجمن اصلی انتخابات هستید. این افراد هم کسانی را برای امور اجرایی انتخابات معرفی می کنند که سالم باشند و آن وقت یک انتخابات صحیحی انجام می شود و صندوق های رای بازیچه حکومت نیست که شب بیایند و صندوقها را پر کنند و فردا رایی غیر ازآنچه مردم رای داده اند بیرون بیاید.
مردم چطور می توانند نسبت به سالم بودن انتخابات مطمئن شود؟
اگر افراد راستگو به مجلس رفتند خیال مردم هم راحت است که اینها بر خلاف مصالح مملکت نه حرفی می زنند و نه قانونی می گذرانند. شما مثلا می روید به کسی مثل آقای کروبی رای می دهید و رای تغییر می کند. اگر این طور شود چنین مجلسی قوانین در راستای منافع مردم نخواهد بود. در زمان شاه و رضا شاه هم رویه این بود که افرادی انتخاب می شدند که مردم روحشان هم خبر نداشت که چه می کنند. باید افرادی برای نظارت بر انتخابات برگزیده شوند که در رای مردم تقلب نشود. مجلس شکل گرفته ازانتخابات سالم است که می تواند درباره رابطه با آمریکا و انگلیس تصمیم بگیرد و منافع مردم را لحاظ کند و مساله هسته ای را به شکل درستی حل کند.