دکتر شهرام پازوکی،مدیر گروه ادیان و عرفان مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران، در جمع شماری از اساتید و دانشجویان زبان فارسی در اتاق ایران دانشگاه دولتی علوم انسانی مسکو در موضوع مبانی معرفتی عرفان اسلامی به بحث و تبادل نظر با محققان جوان روس پرداخت. در این نشست که به همت رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران انجام پذیرفت ، سیدحسین طباطبایی وابسته فرهنگی و سرپرست رایزنی نیز حضور داشت.
پازوکی پس از معرفی اجمالی مؤسسه حکمت و فلسفخه و گروه ادیان و عرفان، با ذکر این نکته مهم که در پژوهش های صورت گرفته در مورد عرفای مسلمان، بسشتر وجه ادبی آثار آن ها مد نظر بوده است، گفت: عرفان اسلامی از منظر اندیشه و تفکر واجد معانی بلندی است که متاسفانه مغفول واقع شده است و من معتقدم افکار و اندیشه‌های عرفای مسلمان باید بیشتر از ارزش ادبی آثار آن ها مد نظر قرار گیرد.
استاد فلسفه و عرفان اسلامی دانشگاه‌های تهران با فراخواندن محققین و دانشجویان جوان روس به بررسی عمیق تر آموزه های عرفانی و عدم اکتفا به ارزش ادبی صرف آنها ، شاهنامه فردوسی را از منظر اندیشه‌های عرفانی دارای مطالب و آموزه های عمیقی دانست و آثار نظامی گنجوی، شاعر بزرگ پارسی گوی را شرح عرفانی افکار فردوسی خواند و افزود: در ادبیات عرفانی ما، اساطیر ایران باستان احیاء شده است و شاهنامه فردوسی، به عنوان شاهکار ادبیات حماسی ایران، در بردارنده معانی عمیق و لایه‌های زیرین عرفانی – معرفتی است که نیاز به پژوهش و بررسی شایسته دارد.
پازوکی با اشاره به موضوعات مورد تحقیق توسط شماری از اساتید و دانشجویان این دانشگاه ،اظهار داشت : متون عرفانی برای شما نامانوس خواهند بود اگر با عالم عرفان اسلامی به صورت فکری و نظری آشنا نشوید .به عنوان مثال عبهر العاشقین که به نوعی اولین نثر عاشقانه در ادبیات فارسی محسوب می شود، جدای از ارزش ادبی، در بردارنده مفهوم و تعریفی از زیبایی است که در عالم تفکر اسلامی بی‌نظیر است و در مباحث فلسفه هنر قابل طرح و بحث است.
وی در پاسخ به سوال و طرح موضوع یکی از دانشجویان روس که به تفکیک خرد و تصوف در فرهنگ اسلامی اشاره داشت، اظهار داشت: نکته ای که بسیار مهم و شایان توجه است ارزش و جایگاه خرد در عرفان اسلامی است. نگاه تفکیکی بین عقل و عرفان که میراث مستشرقین غربی است به سبب این مساله مهم است که در عرفان مسیحی ، اساسا عقل فاقد جایگاه در خور است و ایمان در عرفان مسیحی اساسا عقلانی نیست در حالی که در عرفان اسلامی و آموزه های عرفای بزرگ مسلمان ، « خرد » جایگاهی ویژه دارد. مولانا بیش از سیصد بار در مثنوی از عقل یاد کرده است و در ادبیات فارسی ، هیچ کتاب با مثنوی از نظر تعداد صفاتی که برای عقل به کار برده است، قابل مقایسه نیست. از این روست که تا قرن دوازدهم ، مثنوی یکی از منابع اصلی تمام فیلسوفان مسلمان بوده است.
پازوکی در پاسخ به سوال یکی از استادان جوان روس که ترجمه تذکره الاولیاء عطار را به عنوان طرح پژوهشی خود در دست انجام دارد، به تفصیل توضیحاتی در خصوص مراتب ایمان و عرفان از نگاه عطار و ریشه این ترتب در آموزه های شیعی و به ویژه حضرت امام صادق (ع) ارائه داد.
وی اندیشه شیعی را به عنوان یکی از منابع مهم الهام عارفان بزرگ جهان اسلام دانسته و تاثیر این اندیشه را در آموزه‌های بزرگانی چون مولوی ، عطار و … مشهود و ملموس خواند.
گفتنی است شهرام پازوکی به دعوت بنیاد مطالعات اسلامی مسکو برای شرکت در کنفرانس بین المللی اسلام شناسی که با همکاری بنیاد مطالعات اسلامی مسکو و انستیتو فلسفه آکادمی علوم روسیه در مسکو برگزار می گردد، به روسیه سفر کرده است.