روزنامه جمهوری اسلامی: چنان كه در تاريخ نيشابور اشاره ميشود، سكونت موقت حضرت علي بن موسي الرضا(ع) در نيشابور و مناظرههاي ايشان با متصوفه اين شهر يكي از مقدمات تبديل نيشابور به مركز تصوف در قرنهاي سوم و ششم يا هفتم هجري است.
اصليترين شخصيتها كه در اين فاصله از نيشابور برخواسته يا در اين شهر زيستهاند عبارتند از:
– يحيي بن معاذ
– ابوحمزه خراساني
– عمرو بن سلم
– ابو عثمان حيري
– حمدون قصار
– ابن منازل
– احمد بن حرب
– سعيد بن سلام مغربي
– ابوسعيد ابي الخير
– مرتعش نيشابوري
– ابوحامد محمد غزالي
– عطار نيشابوري
– ابوعلي دقاق
– حاجي بكتاش ولي
و نيز از بانوان اهل طريقت:
– فاطمه نيشابوري
– پسنده نيشابوري
– شطيطه نيشابوري
– عايشه بنت احمد صفار
ازين ميان عطار، غزالي و ابوسعيد ابي الخير بيشترين شهرت را دارند و چنان كه پيداست عطار با آثار و سفرهاي خود و شاگرداني كه اينجا و آنجا تربيت كرده بيشترين نقش را در تثبيت جايگاه عرفاني نيشابور و بزرگان پيش از خود ايفا كرده است.
در عين حال نهضت مسجدسازي در نيشابور – در رقابت با بغداد – و شهرت آن بهام البلاد نيز در تبديل اين شهر به كانون عرفان يا القاء اين تصور كه پيام حقيقي دين را بايد از نيشابور دريافت كرد بيتاثير نبوده و كمابيش به تقويت جايگاه شخصيتهاي منتسب به نيشابور در ذهن تاريخ كمك كرده است.
– روزنامه جمهوری اسلامی – ۱۳۹۳/۰۱/۲۴