روزگارى او را مىجستم، خود را مىيافتم، اكنون خود را مى جويم، او را مىيابم.
دانى كه زندگى خوش كدام است؟ آن كس كه هميشه بىنام است، و از حق بر دل وى پيام است، و بر زبان و دل او ذكر حق مدام است، و دنيا او را دام است، و عقبى او را انتظام است، و از هر دو او را مولى تمام است.
روزگارى او را مىجستم، خود را مىيافتم، اكنون خود را مى جويم، او را مىيابم.
دانى كه زندگى خوش كدام است؟ آن كس كه هميشه بىنام است، و از حق بر دل وى پيام است، و بر زبان و دل او ذكر حق مدام است، و دنيا او را دام است، و عقبى او را انتظام است، و از هر دو او را مولى تمام است.
انتظار را طاقت بايد و ما را نيست، صبر را فراغت بايد و ما را نيست.
بندگى كردن جز ملک را، بر بنده حرام است، تو او را بنده باش، همه عالم ترا غلام است.
كشتهاى ديدى از جور زمان؟ من آنم، تشنهاى ديدى ميان آب روان؟ من آنم.
هر كوه كه نه برآورده مهر اوست، هامون است، و هر آب كه نه از درياى لطف اوست، همه خون است.
الهى! از هيچ همه چيز توانى، و به هيچ چيز نمانى، هر كه گويد تو چنينى يا چنانى، تو آفريننده اين و آنى.
الهى! ضعيفم خواندى و چنين است، هر چه از من آيد در خور اين است.
اگر با خداى نياز دارى، پيران را نيازارى، زه دورزى از بهر مردارى، آنگاه تو كيستى؟ بگو بارى.
انكار مكن، كه انكار شوم است، انكاركننده از اين دولت محروم است.
سر فرود آر تا به هر درى در نگريزى، همّت بلند دار تا به هر خسيسى نياميزى، خوشخوى باش تا به هر دلى بياميزى.
سخن با تو او مىگويد، من ترجمانم، تير قهر او بر جان تو مىزند، من كمانم.
اگر جان ما در سر اين كار شود شايد، كه اين كار ما را جان مىافزايد.
الهى! اگر خواهى همه آن كنيم كه تو خواهى، چون همه آن كنى كه خواهى، پس از اين بيچاره مفلس چه خواهى؟
دوستى را آن شايد كه در وقت خشم بر تو ببخشايد.
اگر درآيى، در باز است، و اگر نيايى، حق بى‌نياز است.
محبت در بزد، محنت آواز داد، دست در عشق زدم، هر چه بادا باد!
دفع تقدير ترا توان ندارم، عذر تقصير خود را زبان ندارم.
چون درمانى، فرارى شوى، چون كارت برآيد عاصى شوى.
عيبى كه در شماست، ديگران را ملامت مكنيد، داد طاعت ناداده، دعوى كرامت مكنيد.
از ديدار شناخت نيايد، ديدار بر مقدار شناخت آيد.
اگر بقا مى‌خواهى، در فناست و اگر باقى مى‌خواهى، خداست.
چون از خودى خود رستى، به حق پيوستى.
عذر بسيار خواستن بىمروتى است، عذر قبول ناكردن بى فتوتى است.
الهى! اگر نه از تو آغاز اين كارستى، لاف مهر تو هرگز كه يارستى؟ اگر نه ترا حديث اين خواستى، پسر عمران به طلب ارنى كى برخاستى؟
دلا در كار من مىكن نظرها كه در راه تو مىبينم خطرها
گشا از خواب غفلت چشم تا من به گوش هوش تو گويم خبرها
نگر در خلق گورستان فكنده ز يک تير قضا جمله سپرها
بسى شاهان بريزيدند در خاک كزيشان در جهان مانده اثرها
معاصى ز هر قهرست و نموده به كام نفس تو همچون شكرها
گذرگاهى است اين دنياى فانى نپايد مرد عاقل بر گذرها
چو در پيش است مرگ اى پير انصار تماشاى جهان كن در سفرها
دنيا سراى ترک است، و آدمى براى مرگ است، چاهى است تاريک، و راهى است باريک، واى بر آن كس كه چراغ ايمان كشت، و بار مظالم بر پشت.
اگر در ظلمتى اينک سراجت حساب امروز كن، فردا چه حاجت؟
كنون از حق فراغت مىنمايى به گور آيى ببينى احتياجت
به كنج تخته تابوت جنسى به خوارى، گر بود تختى ز عاجت
ترا پرهيز بايد چند گاهى كه فاسد گشت از عصيان مزاجت
كسادى در فساد افكن ز توبه كه چون فردا شود، بينى رواجت
ز رنج فسق و زرق اى پير انصار مگر فضل خدا باشد علاجت
درهاى لطف و كرم باز، و ترا اين همه ناز، چرا قدر خود ندانى، و نامه ٔاعمال خود نخوانى؟ خود را نشناسى، كه از كدام اجناسى، روميى چون ماهى؟ و يا حبشى سياهى؟ راندهٔ درگاهى، يا قبول بارگاهى؟
همه وجود نورى، يا از اين معنى دورى؟ پسنديده معبودى، يا قلب زراندودى؟ بنده رحمانى، يا خواجه گمانى، يا از جمله عارفانى؟ يا از گروه و لا هم يحزنون، يا از فرقه فى طغيانهم يعمهون؟
بس كه بر ما غالب آمد نفسک بيداد ما گشت شيطان همنشينش تا شود شدّاد ما
رخصت تلبيس خود را مىزند بر رقّ دل فرصت تقديس خود را مىبرد از ياد ما
نيست ما را دختران باقيات الصالحات تا مگر لطف و قبول حق شود داماد ما
پرگناهيم و تباه و نامه عصيان سياه ليک قرآن رهبر ما ذكر او اوراد ما
ما به نور لا إله و ذكر الّا الله رويم سوى جنّت، گر به طاعت مىروند اوتاد ما
گر فرومانيم ازين ره، پير انصارى، چه غم؟ غمخور كارت جهان را كرد خلدآباد ما
الهى! عبدالله را از سه آفت نگاهدار: از وساوس شيطانى، و از مكايد نفسانى، و از غرور نادانى.
الهى! دلى ده كه در كار تو جان بازيم، جانى ده كه كار آن جهان سازيم، تقوايى ده كه دنيا را بسپريم، روحى ده كه از دين برخوريم، يقينى ده كه در آز بر ما باز نشود، قناعتى ده تا صعوه حرص ما باز نشود، دانايى ده كه از راه نيفتيم، بينايى ده تا در چاه نيفتيم، دست گير، كه دستاويز نداريم، بپذير كه پاى گريز نداريم، درگذار كه بد كرده ايم، آزرم دار، كه آزرده ايم، طاعت مجوى كه آب آن نداريم، از هيبت مگوى كه تاب آن نداريم، توفيقى ده تا در دين استوار شويم، عقبى ده تا از دنيا بيزار شويم، نگاه دار تا پريشان نشويم، به راه دار تا پشيمان نشويم، بياموز تا شريعت بدانيم، بر افروز تا در تاريكى نمانيم، بنماى تا در روى كس ننگريم، بگشاى درى كه درگذريم، تو بساز كه ديگران ندانند، تو بنواز كه ديگران نتوانند، همه را از خود رهايى ده، همه را به خود آشنايى ده همه را از مكر شيطان نگاه دار، همه را از فتنهٔ نفس آگاه دار.
الهى! بساز كار من، منگر به كردار من، دلى ده كه طاعت افزون كند، طاعتى ده كه به بهشت راهنمون كند، علمى ده، كه در او آتش هوا نبود، عملى ده كه در او آب ريا نبود، ديدهاى ده كه عزّ ربوبيّت تو بيند، دلى ده كه ذل عبوديّت تو بيند، نفسى ده كه حلقه بندگى تو در گوش كند، جانى ده كه زهر حكمت تو به طبع نوش كند، تو شفا ساز كه از اين معلولان شفايى نيايد، تو گشادى ده كه از اين ملولان كارى نگشايد، باصلاح آر كه نيک بى سامانيم، جمع دار كه بس پريشانيم.
الهى! ظاهرى داريم شوريده، باطنى داريم در خواب، سينهاى داريم پرآتش، ديدهاى داريم پرآب، گاه در آتش سينه مىسوزيم و گاه در آب چشم غرقاب، و اليك المرجع و المآب.
يكى را همت بهشت و يكى را دوست، فداى اويم كه همتش همه اوست.
هر كه را مرغ او در جان بياراميد، هر چه جز مهر او بود از آشيان برميد.
طالب دنيا رنجور، و طالب عقبى مزدور، و طالب مولى مسرور.
گل بهشت در پاى عارفان خار است، جويندهٔ مولى را با بهشت چه كار است؟
اگر دست همت عارف به حور بهشت بازآيد، طهارت معرفت او شكسته شود، و اگر درويش از اللّه جز اللّه خواهد، درِ اجابت بر وى بسته شود.
بهشت اگر چه عزيز است، از كم يافتن است، بهشت خواستن آبروى كاستن است.
اگر چه مشک اذفر خوشنسيم است دم جانبخش چون بويت ندارد
مقامى سخت دلخواه است فردوس و ليكن رونق كويت ندارد