اخباری هم در‌مورد دراویش گنابادی هست که دستگیر میشوند.
بله. اینگونه اخبار اخیراً خیلی زیاد شده است. در طول این سه دهه، موارد متعددی از برخورد با اقلیت‌های دینی و فکری عقیدتی داشتهایم، منتها در طول چند ماه اخیر این برخوردها بسیار شدت گرفته است.
از جمله همان دراویش گنابادی، چند مورد در شیراز و مشهد از مسیحیانی که به اتهام ارتداد بازداشت شدهاند ، بهاییان و مشکلی که برای خانم شیرین عبادی پیش آمده بود و موارد متعدد دیگر.
مجموعهی همهی اینها باعث شد که تصمیم بگیریم در کمیتهی پیگیری بازداشتهای خودسرانه، برنامهای با هدف بررسی و دفاع از حقوق این اقلیت‌های دینی و مذهبی، برگزار کنیم.
روز سه‌شنبه در بسیاری از کشورهای اسلامی و چهارشنبه در ایران مراسم متعددی به مناسبت عید فطر، پایان ماه رمضان، برگزار شد.
یکی از این مراسم در تهران و در دفتر سازمان دانشآموختگان تحکیم یا ادوار تحکیم، به ابتکار فعالان این سازمان برگزار شده است.
نکتهی قابل توجه، آن‌که عنوان این برنامه «نشست آزادی عقیده و حقوق اقلیت‌های دینی» است.
در‌مورد این برنامه، دلیل و اهمیت برگزاری آن در روزعید فطر، گزارشی تهیه و با آقای محمد هاشمی، عضو شورای مرکزی دفتر تحکیم و از برگزارکنندگان این جلسه، گفت و گو کرده‌ام.
آقای هاشم آقاجری، استاد دانشگاه و فعال سیاسی ـ مذهبی که در سال ۱۳۸۱ به‌خاطر یک سخنرانی در دانشگاه همدان، نخست به اعدام محکوم و پس از تحمل دو سال حبس، از زندان آزاد شد سخنران اصلی این مراسم بود.
«… آدمیان متفاوتاند و متفاوت میاندیشند. همه به دنبال حقیقتاند. اما هیچکس نمیتواند حقیقتی را که به باور خود، بدان دست یافته است، برایایجاد یکدستی، برای ایجاد امت واحده در میان همهی آدمیان، دستآویزاجبار و زور و سرکوب قرار بدهد.»
ایشان در ادامه گفتند: «آیا اینان از پیامبر اسلام، به اسلامدلسوزترند؟ در قران کریم، بارها و بارها خداوند مستقیم پیامبر را موردخطاب قرار میدهد و میفرماید: تو بر آن‌ها مسلط نیستی، جبار نیستی ونباید باشی.»
آقای آقاجری افزود: «در هیچ‌جای قرآن کریم آیهای پیدا نمیکنیم کهمجوز توسل به زور برای اعمال عقیده بشود. اگر جنگی و توسل به سلاح دیده میشود، منطق‌اش جواز قتال، ستمدیدگی و… است. انسانهای ستمدیده در مقابل ستمگر، برای دفع ستم، مجازند که قتال بکنند، جهاد بکنند.»
ایشان ادامه داد: «وضع پیروان سایر ادیان در قرآن کریم بسیار روشن است، پیروان ادیان مسیحی، کلیمی، زرتشتی و مجوس. قرآن به ما فرمان میدهد که با این انسانهای دگرآیین در صلح و دوستی و همزیستی بهسر ببریم…»
آقای آقاجری در بخش دیگری از سخنان‌اش گفت:
«… سنت پیامبر هم بسیار روشن است. پیامبر هم در مدینه و هم آن وقت که وارد مکه شد، پس از یک پیروزی، در اوج قدرت، چه کرد؟»
او در ادامه گفت: «پیامبر پس از هجرت در مدینه، با تمام دگرآیینهایمدینه، بر‌اساس یک قرارداد، بر‌اساس یک مجموعهی مشترک عرفی، عهد بست. نوعی قانون مشترک و اساسی برای مدینه که در این قانون اساسی حقوق همهیساکنان مدینه، اعم از مسلمان و غیرمسلمان، باید تامین میشد.»
آقای آقاجری افزود: «پیامبر در قراردادی که سال اول در مدینه بست،پیروان سایر ادیان را الزام نکرد که باید مسلمان بشوید. تنها چیزی که در این قرارداد منع شد، همکاری با دشمن بر ضد مدینه و دولتشهر پیامبر و مسلمانان بود.»
ایشان ادامه داد: «بخشی از تاریخ دوره‌ی مدنی پیامبر به جنگها مربوطمیشود. شما این جنگها را مطالعه بفرمایید. کدام جنگ پیامبر برای تحمیل عقیده بود. یهودیانی که با پیامبر پیمان بسته بودند و به این پیمان‌شان وفادار بودند، از حقوق خودشان بهرهمند بودند…»
در بخشهای دیگر ادامه دادند:
«… مدعیانی که امروز به نام حاکمیت دین و ترویج اسلام، به زور متوسل میشوند، به ما بگویند با استناد به کدام یک از آیات قران، زور را وسیلهیاعمال اجباری به دین و آیین در جامعهی ایران میکنند؟»
آقای آقاجری افزود: «شما میدانید که پیامبر با مسیحیان نجران چگونه رفتار کرد. اقتدارمسیحیان در نجران حفظ شد. کلیساهای آن‌ها حفظ شد. اسقفهای آنان، رهبران مذهبی آن‌ها به مدینه میآمدند و با پیامبر گفت و آن‌ها مواجه شد. وقتی هم که آنان نپذیرفتند، همچنان در شهر خودشان،نجران، با تمام حقوق و آزادیها و امنیتی که داشتند، به زندگی ادامهدادند.»گو میکردند. و پیامبر صرفاً بر‌اساس منطق مکالمه، منطق گفت و گو با
ایشان در ادامه بیان کرد: «به اعتقاد من، علیرغم این‌که پایهیاسلام، ظهور عینی اسلام نیست و این تاریخ در تجربهی مسلمانان همراه باکجی‌ها و اعوجاجاتی بوده است، اما در همین تاریخ، میبینید که آزادی عقیده، آزادی مذهب، آزادی دین، نه فقط برای پیروان ادیان ـ فراوان در تاریخ شنیده و خواندهایم ـ که حتی ماتریالیستها (به تعبیر آن روز، «دهریون») یعنی «ابن ابوالعوج»ی دهری در قرن دوم هجری، معاصر امام صادق، نه تنها تحت پیگرد و سرکوب قرار نمیگیرد، بلکه آزادانه با مسلمانها، با متکلمان مسلمان وارد مباحثه میشود.»
با آقای محمد هاشمی، عضو شورای مرکزی دفتر تحکیم واز برگزارکنندگان این جلسه، گفت و گو می‌کنم.
تقریباً از یک سال پیش، کمیتهای به نام «کمیتهی پیگیری بازداشتهایخودسرانه» در حال فعالیت است که متشکل از نمایندگان جریان دانشجویی،احزاب، گروهها و نهادهای حقوق بشری، است.
همانطور که از اسم آن برمیآید، بازداشتهای خودسرانه و وضعیت کسانیرا که بدون حکم قانونی بازداشت میشوند و مدتهای مدیدی بدون اینکهتکلیفشان مشخص شده باشد و دادگاهی تشکیل شده باشد، در زندان به سر میبرند، پیگیری می‌کند.
تلاش کردهایم به مناسبتهای مختلف، برنامههایی را در منزل زندانیان سیاسی برگزار کنیم، با خانوادههای آنان تماس بگیریم و تا آنجایی کهممکن است وضعیت این دوستان را پیگیری کنیم و حداقل خبررسانی کنیم.
در‌مورد این برنامه بهطور مشخص، یک‌سری اخبار نگران‌کننده در‌موردبرخورد با اقلیت‌های دینی، اهل سنت، مسیحیانی که به اتهام ارتداد بازداشت شده بودند و محکوم به ارتداد هستند، و همچنین بازداشت بهاییان، در طول یک ماه گذشته شنیده بودیم.
اخباری هم در‌مورد دراویش گنابادی هست که دستگیر میشوند.
بله. اینگونه اخبار اخیراً خیلی زیاد شده است. در طول این سه دهه،موارد متعددی از برخورد با اقلیت‌های دینی و فکری عقیدتی داشتهایم، منتها در طول چند ماه اخیر این برخوردها بسیار شدت گرفته است.
از جمله همان دراویش گنابادی، چند مورد در شیراز و مشهد از مسیحیانی کهبه اتهام ارتداد بازداشت شدهاند (از جمله آقای سودمند)، بهاییان و مشکلی که برای خانم شیرین عبادی پیش آمده بود و موارد متعدد دیگر.
مجموعهی همهی اینها باعث شد که تصمیم بگیریم در کمیتهی پیگیریبازداشتهای خودسرانه، برنامهای با هدف بررسی و دفاع از حقوق ایناقلیتهای دینی و مذهبی، برگزار کنیم.
چطور شد که روز عید فطر را برای برگزاری این نشست انتخاب کردید؟
تصورمیکنیم که اقلیت‌های دینی و مذهبی در ایران وجود دارند و به اسمشیعه و با تفکر شیعه و به اسم اسلام سرکوب میشوند و با آن‌ها برخوردمی‌شود.
فکر میکنیم عید سعید فطر به‌عنوان یک جشن مذهبی، میتواند زمان بسیارمناسبی باشد برای نشان دادن این‌که اکثریت مسلمان شیعه خواهان همزیستیمسالمتآمیز با هموطنان مسیحی، یهودی و سایر اقلیت‌های قومی در کشور است.
اخیراً شاهد آزاد شدن دو هموطن مسیحی بودیم که به جرم ارتداد دربازداشت بودند و این خطرهایی که میگویید، تهدیدشان میکرد. آیا میتوانآزادی این دو نفر را نشانههایی از تغییر شرایط در ایران، ارزیابی کرد؟
بنا به گفتهی حقوقدانان، در قوانین موجود در کشور، حکمی تحت عنوان «حکم ارتداد» نداریم و اتفاقاً قانون اساسی تصریح بر آزادی عقیده دارد.
متنها حکم ارتداد از شریعت برداشت میشود و در طی این ۳۰ سال هیچگاه این حکم فقهی، قانونی نشده است. تصور می‌کنم پیامدهایی که قانونی کردنچنین حکمی میتواند داشته باشد، باعث شده است که هیچ‌وقت قانونی تحت عنوان قانون ارتداد نداشته باشیم.
برخوردهایی از این دست که با این هموطنان مسیحی، یهودی یا بهایی میشود، مبتنی بر همان قانون فقهی است، نه قانون موجود.
فکر میکنیم خبررسانی، اطلاع‌رسانی و کارهایی از این دست میتواند کمک کند که بتوانیم جلوی این روند را بگیریم و تا آنجایی که میتوانیم محدودش کنیم.
محتوی مراسم امروز شما چه بود؟ یا با توجه به این‌که مراسم هنوز ادامه دارد، چه هست؟
یک بخش اصلی برنامه، سخنرانی آقای آقاجری بود که در‌مورد بحث ارتداددر اسلام سخن گفت. شاه‌بیت سخنان وی این بود که نفس برخورد با اقلیتها، منطق دین نیست، بلکه منطق زور است.
در ادامهی این برنامه، خانوادههای زندانیان سیاسی صحبت میکنند. الان که با شما صحبت می‌کنم، برنامه هنوز ادامه دارد و یکی از نمایندگان کردها، در‌مورد اعتصاب غذای بازداشتیهای کرد صحبت می‌کند.
سخنان همسر دکتر صرافی، از فعالان آذری که سه هفتهی پیش بازداشت شدهاند:
«همسر من به اتفاق تعدادی از شاعران و نویسندگان آذری در یک مراسم افطاری بودند که بازداشت شدند. یک مراسم کاملاً معنوی برای کمک بهبچه‌هایی که پدران‌شان زندانی بودند. من پنج روز تمام دنبال این بودم که حداقل جای او را پیدا کنم و بعد از پنج روز بالاخره فهمیدم در زندان اوین و در انفرادی است. بعد از یک هفته به منزل ما ریختند و همهی دستنوشتههای همسرم را به تاراج بردند…»
ایشان ادامه دادند: «بیشتر ناراحتیام این است که… من رشته‌ام نقاشی است و هیچ‌وقت سیاسی نبودم. ولی وقتی به خانه ما ریختند و همهدست‌نوشته‌های همسرم را به تاراج بردند، احساس کردم مثل این است که روزی به خانه بیایم و ببینم همه نقاشی‌های‌ام را برده‌اند…»
او در ادامه گفت: «من از همه روشنفکران، آزادی‌خواهان کمک می‌خواهم. خانوادهی زندانیان سیاسی بیش از آن‌ها تحت فشار هستند. همسر من ۳۰ سال است که برای فرهنگ و ادب این کشور زحمت میکشد، حرفهی خودم نقاشی است،پسرم در زمینهی موسیقی کار می‌کند. واقعاً تعجب می‌کنم، …» (با گریه)
ایشان دچار تاثر است و نمیتواند صحبتاش را ادامه بدهد.
سایر برنامههای امروز که نتوانستیم بشنویم، چه بود یا در ادامه، چه خواهد بود؟
بعد از سخنان آقای آقاجری، خانم مرتاضی لنگرودی گزارشی از وضعیت آقایاسانلو و مشکلات پزشکی که برای ایشان در بازداشت ایجاد شده، داد. ما‌در آقای اسانلو هم چند کلامی صحبت کرد.
همچنین آقای توفیقی به نمایندگی از زندانیان کردی که در اعتصاب غذا به سر میبرند، صحبت کرد.
آقای آذرلو هم که فرزندش به اتهام ارتباط با مجاهدین خلق در بازداشت است، چند دقیقهای صحبت کرد، نظرات‌اش را گفت و وضعیت پسرش را که در بازداشتگاه ۲۰۹ وزارت اطلاعات است، توضیح داد.
منبع:رادیو زمانه