در حياط زندان مرکزي سودان، طه را اعدام کردند. وقتي کيسه سياه را از سرش بالا کشيدند، چشمش که به جمعيت افتاد لبخند زد. نميري در 16 سال حکومتش نام سودان را آلوده کرد. طيب صالح نام سودان را بلند کرد. سودان و ملت سودان با طيب صالح شناخته مي‌شود نه با نام نميري.
سيدعطاءالله مهاجراني
شوراي سوداني‌هاي مقيم انگلستان، مجلس بزرگداشتي براي طيب صالح برگزار کردند. چهره‌هاي نامدار ادبيات و هنر در سالن «کانوي» ميدان سرخ جمع شده بودند. مجلس در روز تولد طيب صالح برگزار شده بود. او پيش از اينکه هشتاد سالش تمام شود در گذشت. حضورش پر رنگ و سنگين و مثل هميشه جذاب و مهربان بود. همان لبخند و همان آواي پرطنيني که واژه‌ها را با مکث بر زبان مي‌آورد.
کنار دستم فاتح حمدتو دبير کل اتحاديه نويسندگان سودان نشسته بود.
به او گفتم: ببين همه ما جمع شده‌ايم تا روز تولد طيب صالح را پس از مرگش گرامي بداريم. همين چند ماه پيش جعفر نميري هم مُرد. هيچ کس نه در مرگش اندوه خورد و نه در خيال برگزاري مجلسي برايش برآمد. اگر هم مجلسي بوده است، در محدوده خانواده او انجام شده است.
حمدتو گفت: نميري دستش به خون و دروغ و فريب آلوده بود. در آخرين نطقش که در مجلس ملي سودان ايراد کرد از بالا رفتن نرخ مواد غذايي و گران شدن بنزين حرف زد و گفت: «يک ماه و نيم است که به اندازه کافي پول ندارد تا يک گالن بنزين براي اتومبيلش بخرد!» روز بعد با هواپيماي اختصاصي‌اش براي بررسي پزشکي به آمريکا رفت. همان سفري که ديگر بازنگشت. همه مردم منتظر بودند که کي مي‌رود. درباره طيب صالح همه چشم انتظار بودند که کي مي‌آيد. نميري در همان سال آخر حکومتش محمود محمد طه متفکر سوداني را اعدام کرد. جرم طه اين بود که با اسلامي که نميري تبليغ مي‌کرد موافق نبود. مي‌گفت اسلام نميري در واقع مخدوش کردن چهره اسلام است. چگونه مي‌شود اسلام را به عنوان ابزار و ردايي براي پوشاندن قساوت و استبداد به کار گرفت؟ قاضي جواني که تازه از مدرسه قضايي آمده بود؛ حکم به ارتداد محمود طه داد. محمود طه در دادگاه گفت: قاضي نه صلاحيت علمي و تجربي دارد و نه صلاحيت اخلاقي.
در حياط زندان مرکزي سودان، طه را اعدام کردند. وقتي کيسه سياه را از سرش بالا کشيدند، چشمش که به جمعيت افتاد لبخند زد. نميري در 16 سال حکومتش نام سودان را آلوده کرد. طيب صالح نام سودان را بلند کرد. سودان و ملت سودان با طيب صالح شناخته مي‌شود نه با نام نميري.
پيرمردي سوداني با لباس يکدست سپيد و دستاري بزرگ و سپيد رنگ دارد سخن مي‌گويد: «ما سخن فصيح داشتيم و سخن بليغ و سخن مبين؛ طيب صالح بعد تازه‌اي بر سخن افزود، سخن وسيم. او زيبايي را بر فصاحت و بلاغت و بيان اضافه کرد.»
در تمام دوران حکومت نميري کتاب‌هاي طيب صالح توقيف بود…
اکنون نميري مثل خاکستري بر باد رفته است. نامش جنايت و فريب و دروغ را تداعي مي‌کند و طيب صالح بر بام بلندي ايستاده است. اعلام شد که ميدان بزرگي در خارطوم به نام طيب صالح نامگذاري مي‌شود. مشاور رئيس‌جمهور فعلي سودان مصطفي عثمان که به همين منظور به لندن آمده بود؛ اعلام کرد نشانه‌اي ديگر که چه کساني مي‌روند و چه کساني مي‌مانند…
lمنبع :اعتماد ملی