شاه اسماعیل با زبان شعر و ادب بر دل‌های خیل انبوهی از مردمان ترکیه همچنان حکومت می‌کند، محبوبیتی که هیچ کدام از پیروزی‌های نظامی برای سیاستمداران در کشوری دیگر به یادگار نگذاشته‌اند و پیوند علویان به‌عنوان بزرگ‌ترین اقلیت ترکیه با این شخصیت ایرانی چنان محکم هست که از باد و باران نیابد گزند. تأثیر اشعار و تخلص شعری شاه اسماعیل در آناتولی به حدی است که علاوه بر افرادی که از تخلص او استفاده کرده‌اند، وجود تخلص‌هایی مانند جان ختایی، دردیمند ختایی، درویش ختایی، کول ختایی، پیر ختایی، سلطان ختایی و غیره بیانگر نفوذ عمیق افکار و اشعار شاه اسماعیل در ادبیات علویان ترکیه است. همچنین علاوه بر شاعران و تذکره‌گویان علوی در آناتولی برخی از شاعران مردمی‌گوی اهل سنت مانند نماز ایلاهیسی که به نماز هوجاسی نیز معروف است، در شعر کوتاهی که بر پشت یکی از کتاب‌هایش نوشته تخلص ختایی را به کار برده و نکته جالب اینکه بر مضامین حق و اخلاص هم تأکید کرده است. در مجموع آنچه از باورهای علویان ترکیه درباره شاه اسماعیل که در ادبیات و موسیقی آنان هویدا است، بر می‌آید که شاه اسماعیل با توجه به اوضاع اجتماعی و سیاسی زمانه‌اش طریقت و پیشوایی را با شاهی درآمیخته و اشعارش که اغلب به زبان ترکی هستند در ادبیات آذربایجان و ترکیه به‌عنوان الگو و نمونه‌های ادبی به حساب می‌آیند. او میان شیخیه و تصوف وحدت ایجاد کرده و با توصیف و تأکید بر حق و عدالت با تکیه بر مصداق تاریخی آن یعنی علی (ع) و فرزندانش در میان فرقه‌های صوفیانه آناتولی پیوند برقرار کرده است.

از شعرا و نویسندگان فارسی‌زبان قرن هشتم که همگان نام او را با طنز و هزل عجین و اغلب عامه او را به لطایفش می‌شناسند. دیوان لطایف او شامل: موش و گربه – اخلاق الاشراف – ریش نامه – صد پند – ترجیع بند ج… – تضمینات و قطعات – رباعیات

درگذشت ادیب برومند اهل هنر و ادب پارسی‌زبان را متأثر کرد. مرحوم عبدالعلی ادیب برومند که فعالیتهای ادبی و هنری خود را پس از اخذ مدرک دیپلم و از سال ۱۳۲۰ خورشیدی آغاز کرد؛ از ۱۶  سالگی به شعر علاقه‌مند بود. اشغال ایران توسط متفقین نیز بر تشویق او به سراییدن اشعار  و نوشتن نثر حماسی و مّلی اثرگذار بود. از نظر بسیاری صاحب‌نظران مرحوم برومند نمادِ سرایش شعر ملّی و میهنی است و به وی لقب شاعر ملّی را داده‌اند. طی گفتگویی با علی دهباشی در بخارا از نظر برومند شاعر ملّی باید در درجه نخست شعری ممتاز بسراید و از فرهیختگان فرهنگ و ادب قدرشناس و میهن‌پرست به خوبی یاد کند. در دیدگاه ادیب، شاعر ملّی باید از طبقه ضعیف و زحمتکش باشد. برومند معیارهای دیگری را نیز برای شاعر ملّی برمی‌شمارد از جمله توجه شاعر به گرفتاری‌های دیگر ملل، وظیفه حقگویی، بیدار کردن غرور ملّی و همچنین تبعیت از هنجارهای درست اخلاقی. بر مبنای مطلوبترین سخنی که از تعریف شعر می‌توان گفت و اکنون نزد شاعران مقبول افتاده چنین است که «شعر توصیف هنرمندانه‌ایست که با زبان موزون و هیجان‌انگیز از جمال و زیبایی برخوردار باشد». در چنین فضایی مرحوم برومند نظرات ویژه‌ای در مورد شعر پارسی ارائه می‌دهد. از آن جهت که ادیب برومند شعر سپید را یک نوع نثر بی‌جاذبه از لحاظ شکل دانسته و حتی اگر معنایی هم بر آن با جذابیت فرض کنیم نثری جراب خواهد بود. برومند صراحتاً شعر سپیدی که جذابیت معنوی نداشته باشد را مهمل می‌داند. در مصاحبه سه سال پیش از این حسن همایون در آرمان امروز با استاد برومند او اضافه می‌کند که استخوان‌بندی اشعارش کلاسیک است اما محتوای نویی دارد و زبان امروزی دارد لذا نوعی از شعر با سبک نئوکلاسیک را در پیش گرفته است.

رخشنده اعتصامی معروف به پروین اعتصامی (۲۵اسفند ۱۲۸۵، تبریز- ۱۵ فروردین ۱۳۲۰، تهران) مشهورترین شاعر زن ایرانی است. وی از کودکی فارسی، انگلیسی و عربی را نزد پدرش آموخت و از همان کودکی تحت نظر پدرش و استادانی چون دهخدا و ملک‌الشعرای بهار سرودن شعر را آغاز کرد. پدرش از شاعران و مترجمان معاصر ایرانی بود که در شکل‌گیری زندگی هنری پروین و کشف استعداد گرایش وی به سرودن شعر نقش مهمی داشت. پروین اعتصامی قبل از دو

بسم الله الرحمن الرحیم شعر که در زبان فارسی اینقدر متداول شده که بیشتر از همه‌ی زبان‌ها شاید بشود