ولي عقيده شيعه متفقاً و محققين علماي اهل سنت بر اين است كه جسد مطهر حضرت در نجف اشرف مدفون و به هيچ‌ وجه هم نقل نشده و اكنون هم محترم و مطاف دوستان آن شاه مردان و پيشواي انس و جان مي‌باشد و كعبه‌ي آمال عاشقان صاحب ولايت همان خاك پاك است. البته هر محلي كه به نام آن بزرگواران باشد محترم و مقدس است چون انتساب به آن نامهاي پاك دارد.

گونه‌اى رمان سياسى كه همه‌ى شخصيت‌هاى واقعى ساخت داستان را پى مى‌ريزد. هرچند با پی ریزی ساختمان داستان، لزوماً ماجرا همانى نخواهد بود كه پيش‏ از اين بوده است و نويسنده‌ى خاطرات نه تنها از زاويه‌ى ديد خود به ماجراها نگاه مى‌كند، بلكه عقايد و برداشت‌هاى سياسى‌اش که‏ نقش‏ تعيين كننده و گاه محدودكننده‌اى برعهده دارند مانع از برداشت ژرف‌ ترى از رويداد خواهند شد.

روزي امير مومنان (ع ) بر فراز منبر مشغول سخنراني بود. مردي آمد و پرسشي كرد. امام (ع ) سريع و صريح به او پاسخي دقيق و عميق داد. يكي از خوارج از ميان مردم فرياد زد : « خدا بكشد او را چقدر فقيه و دانشمند است ! » ديگران مصمم شدند كه او را تنبيه كنند. امام (ع ) فرمود : « رهايش كنيد . او فقط به من فحش داد . »

سال‌ها است با طرح نظريه «اهداف دين و احكام دين» هشدار داده و مي‌دهد كه بايد از تحجرگرايي و جمود بر ظواهر احكام و غافل ماندن از اهداف تشريع آنها بر حذر بود. گرفتار آمدن در چنين دامي موجب آن مي‌شود كه با تحول زمان و نيازهاي آن، احكام ديني نه تنها از فلسفه تشريع خود دور گردند، كه به ضد خود تبديل شده و بهانه‌اي به دست بدخواهان دهد تا اسلام را متهم به ناكار آمدي و عدم پاسخ‌گويي به نياز بشر كنند؛ گناهي كه بخشودني نيست.

 

راز رمز نمادين قرون و اعصار همواره در زبان حنّان و بليغ هنر جايگاهي رفيع و بلند رتبت و مرتبت داشته است. مناسك و سمبل‌ها در بافت و زي و زاد هنر، در شمار فصيح‌ترين، مستندترين و پرطرفدارترين شيوه‌ها و روال و روش‌هاي پژوهيدن در تاريخ اساطير بوده ا ست.

از قرآن به عنوان وسيله اي در جهت نيل به اهداف شوم و دروغين خود تمتع مي جويند و مرا دازاين که قرآن را بر سر نيزه ها مي زنند و تنها حکم را حکم خدا مي پندارند، دروغ محض است و از ديد مبارک قرآن کاملا مردود و ناپذيرفته. اما با اين کار هدفي را دنبال مي نمايند. چرا که با اينکه مکتب خوارج مکتبي نبود که بتوان بر ابقاي آن حسابي باز کرد، اما اين مکتب اثر خود را بر جاي گذاشت و امروز ما شاهد نفوذ افکار و عقايد خارجيگري در ساير فرق اسلامي  هستيم. به نحوي که هم اکنون نهرواني هاي فراوان وجود دارند و مانند عصر و عهد علي خطرناک ترين دشمن داخلي اسلام به شمار مي روند 

‌خواجه‌ در قلاع‌ اسماعيليان‌ همچون‌ زنداني‌ سياسي‌ نگاهداري‌ مي‌شده‌ در اين‌ مدت‌ ازجمله‌ كارها كه‌ انجام‌ داد شرح‌ كتاب‌ «اشارات» ابن‌سينا است، در مقدمه‌ اين‌ كتاب‌ مي‌گويد: «بيشتر اين‌ كتاب‌ را در حال‌ سختي‌ نوشتم‌ كه‌ سخت‌تر از آن‌ ممكن‌ نباشد و اغلب‌ آن‌ را در روزگاري‌ پريشاني‌ فكر نگاشتم‌ چنان‌ كه‌ پريشان‌تر از آن‌ پيدا نشود، بلكه‌ در روزگاري‌ كه‌ هر جزء آن‌ ظرفي‌ براي‌ غصه‌ و عذاب‌ دردناك‌ و ندامت‌ و حسرت‌ بود،

وهابیون او را ملحد و القاعده ای ها او را "خواجه مضل الدین" می خوانند! اینان معتقدند که خواجه را در سقوط بغداد و مرگ خلیفه مسلمین، دستی بوده است. آنان نمی توانند بپذیرند که فساد خلافت بغداد و عیاشی هی عباسیان باصطلاح اسلام پناه، سده ها پیش، پایه های حکومت بغداد را پوسانده و دستگاه آنرا گندانده بود 

گیتارم نه برای ثروتمندان است، نه برای کاسه‌لیسان آنها / ترانه‌هایم اسکله‌ای است برای رسیدن به ستاره‌ها/گیتار من دولتمردان و جنایتکاران را به کار نمی آید/که آزمند زر و زورند ./گیتار من به کار زحمتکشان خلق می آید./تا با سرودشان آینده شکوفا شود ./چرا که ترانه آن زمانی معنایی می یابد/که قلبش نیرومندانه در تپش باشد/ .و انسانی آن ترانه را بسراید که/سرود خوانان شهادت را پذیرا شوند ./شعر من در مدح هیچ کس نیست/و نمی سرایم تا بیگانه ای بگرید/من برای بخش کوچک و دوردست سرزمینم می سرایم

در آثار ملاصدرا دو نحو تلقي و برخورد با تصوف وجود دارد كه خلاف عادت (پارادكس) مي‌نمايد. وي از طرفي در رد و انكار تصوف سخن مي‌گويد و آن را تخطئه مي‌كند، و از طرف ديگر از آن دفاع مي‌كند. اين امر تنها منحصر به ملاصدرا نيست بلكه از اوصاف دوره صفويه است كه تصوف رايج (كه آن را مي‌توان تصوف صفوي ناميد) در قياس با تصوف حقيقي (تصوفي علوي)(1) رد مي‌شود، چنان كه در آثار بسياري ديگر از عالمان، عارفان و فيلسوفان آن عصر در ايران، از جمله اساتيد و شاگردان ملاصدرا نيز مشهود است. اين گونه تلقي حاصل تحولي است كه در دوره صفويه در فهم تصوف و نيز تشيع ايجاد شده و اثر آن تاكنون در تاريخ ايران به جاي مانده است. آنچه در اين مقال مي‌آيد، شرح و بررسي اين مطلب و، به ويژه، موضع ملاصدرا و بعضي استادان و شاگردان وي در اين باب است(2)، ولي پيش از آن بايد مقدماتي تاريخي را ذكر كنيم.