راه‌ صوفي‌ راهي‌ وسيع‌ و پهناور و طريقت‌ او طريقت‌ عظيمي‌ است‌ كه‌ از هر سوي‌ آن‌ طريقت‌، راهي‌ به‌ خدا توان‌ يافت‌. ابوسعيد ابي‌الخير (وفات‌ 440 ه.) مي‌گفت‌: «… به‌ عدد هر ذره‌ي‌ موجودات‌ راهي‌ است‌ به‌ حق‌»

جایگزینی فقه به جای حقوق به هیچ وجه قابل دفاع نیست، چراكه «حكم شرعی» با «قانون» از جهات مختلف تفاوت دارد، و در زمانه ما جامعه را جز با قانون با تمام لوازمش نمی‌توان اداره كرد 

اين جريان گسترد‌ه و چند‌جانبه پس از اسلام، به شد‌ت تحت تأثير گفتار و منش امير مؤمنان علي عليه‌السلام قرار گرفت؛ به‌گونه‌اي كه آن حضرت به عنوان نمايند‌ه عالي و سرمشق و مقتد‌اي اهل فتوت شناساند‌ه شد‌ و هر يك از شاخه‌هاي جوانمرد‌ان بر آن شد‌ كه سلسله خود‌ را به آن بزرگوار برساند‌.  

دکتر بيژن بيدآباد کارشناس اقتصادي مي گويد: بسياري از مباحث اقتصادي-اجتماعيکه امروزه سرفصل سياست هاي راهبردي است،از هزاران سال پيش مطرح بوده وحکماي الهي اين آموزه‌ها را فرموده‌اند

تجاوز به حریم اخلاق، تحت عنوان «احکام شریعت» و «فقهی کردن مناسبات اخلاقی» بدون اثبات عقلانی «ضرورت» این تحول و تغییر ماهیت، هیچ دستاوردی جز «برهم زدن انطباق شریعت با فطرت انسانی» ندارد و تحقق این «طغیان و انحراف» سبب اضمحلال و نابودی ایمان و اعتماد به شریعت ها شده و می شود

عارف با استفاده از پیش فهم‌ها و شیوه‌های بیان فلسفی و کلامی، علم به خدا را برای خود اثبات می‌کند، اما فیلسوف و متکلم سعی می‌کند برای مجاب کردن و ابطال عقاید مخالفانش از این پیش‌فهم ها و روش‌ها استفاده کند.

روشنفکران و عوام از تصوف به عنوان تخدیر توده‌ها و مانع پیشرفت‌های اجتماعی و همچنین عاملی در جهت عقب‌ماندگی و ستم‌پذیری وجود دارد صحیح نیست و خود عرفا و متصوفه در بسیاری از مواقع خلاف این را ثابت کرده‌اند. همچنین توجه داده می‌شود که تصوف به عنوان یک مکتب اجتماعی از جهت تعامل و نوع‌دوستی اجتماعی با مردم زمان همواره ظاهر بوده و منشا خدمات برجسته‌ای گردیده است.

پژوهشگران بر آنند که زبان، مانند یک پیکر زنده است، و یاخته های این پیکر، واژه ها و کارواژه های (مصدر) آن هستند.و همانطور که یک پیکر زنده رشد می کند، می بالد، گسترده، و یا ناتوان می شود، و گهگاه می میرد،